Šta je Gilbertov sindrom

By Cristiano Antonino On Novembar 28, 2022

Gilbertov sindrom je porodično i nasljedno patofiziološko stanje, malog kliničkog značaja i benigne prognoze, karakterizirano žuticom ili hepatičnom podarterijom, uzrokovano kongenitalnom promjenom metabolizma bilirubina i posljedičnim povećanjem bilirubinemije u krvi, tj. hiperbilirubinemija (sa žuticom sklere ili sub-arterijom)

Hiperbilirubinemije se manifestuju žuticom i razlikuju se prema različitim tipovima.

Žutica je klasifikovana u tri vrste: prehepatična, hepatična i posthepatična.

Gilbertov sindrom je žutica (ili subaterektomija ako je manje izražena) jetrenog tipa, različitog intenziteta

Zavisi od promijenjene funkcije unutar hepatocita, glavne stanice jetre; radi se o urođenom i porodičnom enzimskom defektu, koji dovodi do disfunkcije i smanjenja normalnog procesa glukurono-konjugacije bilirubina, što rezultira viškom indirektnog bilirubina u serumu i sastavu žuči.

Bilirubin je krajnji proizvod normalne degradacije hema, dolazi od katabolizma hema sadržanog u ostarjelim crvenim krvnim zrncima (svako crveno krvno zrnce traje oko 100 dana, kod Gilbertovog čak i manje); Proizvodnja bilirubina odvija se u retikuloendotelnom sistemu, uglavnom slezeni i koštanoj srži, nakon čega ga preuzimaju hepatociti u jetri koji ga podvrgavaju procesu glukuron-konjugacije, koji je defektan kod Gilbertovog sindroma.

Dakle, bilirunin se oslobađa u indirektnom ili 'nekonjugiranom' obliku.

Ovaj poremećaj metabolizma bilirubina može imati različite stepene težine, od blagog kao kod Gilbertovog sindroma, do teškog kao kod povišene hiperbilirubinemije kod Crigler-Najjar I i II sindroma, na sreću rjeđe i rijetko.

Kako se manifestuje Gilbertov sindrom

Gilbertov sindrom je prilično često stanje (otprilike 5 – 8% italijanske populacije).

Pacijenti imaju obično fluktuirajuće povećanje bilirubinemije u serumu, posebno indirektnu ili nekonjugovanu bilirubinemiju (ponekad i direktnu bilirubinemiju, ali u ovom slučaju nije preovlađujuća).

Stopa bilirubinemije i nekonjugiranog bilirubina općenito je vrlo varijabilna i često je unutar normalnog raspona kod mnogih osoba s Gilbertovim sindromom.

To je nasljedna promjena koja ne stvara nikakav problem ni po kvaliteti ni dužini života oboljelih.

U određenim uslovima (povišena temperatura, infekcije, interkurentnost, stres, zloupotreba alkohola, fizički napor, gladovanje) može doći do značajnog povećanja, čak i iznad vrednosti od 2.5 – 5 mg/100 ml bilirubinemije, koja se, međutim, brzo vraća u normalu. kada ove posebne, obično privremene, situacije prestanu.

Dijagnoza Gilbertovog sindroma

Gilbertov sindrom se kod subjekta otkriva uglavnom slučajno, uglavnom tokom laboratorijskih pretraga koje se obavljaju radi rutinskih ili povremenih kontrola.

Starost pojave prve žutice ili subiktalne epizode obično je oko 15-18 godina.

Kod 40% osoba s Gilbertovim sindromom, postoji blago smanjenje životnog vijeka crvenih krvnih zrnaca, što može dovesti do sumnje na hemolizu.

Dijagnoza Gilbertovog sindroma prvo zahtijeva isključenje bilo koje druge hepatocelularne, bilijarne, hemolitičke bolesti koje mogu uzrokovati (ili izazvati) žuticu; pored toga, povećanje bilirubinemije, pretežno indirektne bilirubinemije najmanje tri puta uzastopno, dva ili tri nalaza povišenih serumskih vrijednosti u intervalima od nekoliko mjeseci, istovremeno sa apsolutnom normalnošću svih testova funkcije jetre (kao što su transaminaze, gGT, alkalni fosfataza, direktna i indirektna bilirubinemija, žučne kiseline, krvna slika) odnosno prisustvo izolovane hiperbilirubinemije.

Normalni ultrazvuk abdomena također može biti koristan i neophodan za utvrđivanje normalnosti jetre i intra- i ekstrahepatičnih bilijarnih puteva.

Biopsiju jetre je vrlo teško uraditi za takvu dijagnozu, osim možda u slučaju traženja temeljitije diferencijalne dijagnoze u problematičnim ili zamršenim situacijama.

Diferencijalna dijagnoza, da bi se Gilbertov sindrom razlikovao od drugih patologija sa nekim zajedničkim karakteristikama, mora se napraviti prije svega sa ostalim nasljednim patologijama koje utiču na metabolizam bilirubina, odnosno, kao što je ranije spomenuto, Crigler-Najjar I sindrom, koji je mnogo ozbiljniji i ima nepovoljnu prognozu; Crigler-Najar II sindrom, manje zabrinjavajući i sa relativno dobrom prognozom, ali sa višim vrijednostima indirektne hiperbilirubinemije od Gilbertove i ranijim početkom, uglavnom u djetinjstvu, za razliku od Gilbertovog, kod kojeg se žutica obično javlja kasnije, tj. oko 15-18 godina Dob.

Rotor sindrom i Dubin-Johnsonov sindrom su također porodične i nasljedne hiperbilirubinemije, ali s povećanim direktnim ili konjugovanim bilirubinom

To su i patologije metabolizma bilirubina, vrlo rijetka stanja, ali sa različitim patogenetskim mehanizmima, također sa intenzivnijom žuticom; povremeno se mogu naći i u trudnoći ili tokom terapije estrogenom, ponekad se razlikuju od žutice post-hepatičkog tipa, ali sa normalnim indeksima holestaze.

Vrijedi spomenuti i druge oblike morbidnih stanja koje karakterizira povećana nekonjugirana (ili indirektna) bilirubinemija u krvi kao kod Gilbertovog sindroma: fiziološka žutica novorođenčeta i žutica u majčinom mlijeku, koji se javljaju pri rođenju i benigne su i trenutne prirode. Postoji, odnosno, odgođeno sazrijevanje metabolizma bilirubina i, u drugom slučaju, prisutnost produženja fiziološke žutice zbog privremene promjene glikuronokonjugacije prema predispoziciji i s genetskim promjenama sličnim onima kod Gilbertovog sindroma.

Ostala stanja izmijenjenog metabolizma bilirubina uključuju hiperbilirubinemiju zbog lijekova (npr. sulfonamida – bakteriostatika – ili fusidne kiseline – antibiotika).

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

Nedavno je opisano nekoliko oblika oštećenja jetre kod pacijenata sa porodičnom hiperbilirubinukemijom, posebno kod Gilberta; ove pacijente treba pomno pratiti sa stanovišta funkcije jetre kada im je potrebno liječenje brojnim lijekovima, ili u slučaju kemoterapije.

Konačno, radi kompletnosti, prije svega o žutici, cijelo veliko poglavlje akutne i kronične hepatopatije (hepatitis), opstrukcije bilijarnog stabla i cijelo poglavlje o holestazi, u pogledu žuči, žučne sekrecije, stanja zahvaćenosti hepatocita, i na kraju, veliko poglavlje hemolize, u kojem se nalazi hiperbilirubinemija zajedno sa promjenama u različitim hematohemijskim hematološkim parametrima.