Hersenschudding: wat het is, wat te doen, gevolgen, hersteltijd
Een hersenschudding bestaat uit een over het algemeen tijdelijke en omkeerbare verandering van hersenfuncties veroorzaakt door hersentrauma
Deze trauma's genereren een algemeen omkeerbare en tijdelijke staat van verwarring waarin de zenuwcentra die functies zoals geheugen, evenwicht en coördinatie controleren, worden veranderd.
De persoon kan tijdelijk het bewustzijn verliezen en in sommige gevallen kan hoofdpijn optreden.
Dit is meestal een voorbijgaande aandoening, hoewel de effecten dagen of weken kunnen aanhouden.
Het wordt veroorzaakt door een zeer hevig enkel of meervoudig hoofdletsel, dat kan optreden bij een auto-ongeluk, maar ook wanneer de persoon hevig wordt geschud, zoals bij het shaken-babysyndroom, of tijdens een sportieve activiteit, zoals boksen of American football.
De gevolgen moeten zorgvuldig worden bewaakt.
Oorzaken van hersenschudding
De hersenen zijn gescheiden van de botten van de schedel door een gelatineuze substantie (cerebrospinale vloeistof, ook wel CSF genoemd), die schokken opvangt en weefsel beschermt tegen verwondingen.
Onder bepaalde omstandigheden kan het geweld van een klap of een schok echter tijdelijk de zenuwstructuren veranderen die de hersenfunctie controleren, aangezien de hersenen tegen de schedelbeenderen 'samen' in de tegenovergestelde richting van de impact van de klap.
Zelfs een simpele stoot met het gewelddadige heen en weer schudden van het hoofd kan een trauma veroorzaken met mogelijk bewustzijnsverlies.
Hetzelfde effect kan optreden bij stoten van het hoofd, bijvoorbeeld bij een val, of bij sportactiviteiten, zoals voetbal of boksen, of bij hevig schudden van kinderen.
Hersenschudding: wie loopt het meeste risico?
Zuigelingen, kinderen, ouderen en adolescenten zijn kwetsbaarder voor hersenschudding dan andere leeftijdsgroepen en hebben meer tijd nodig om te herstellen:
- bij zuigelingen en zuigelingen is de meest voorkomende oorzaak het shaken-babysyndroom;
- bij kinderen en adolescenten zijn sportblessures de meest voorkomende oorzaken;
- bij volwassenen zijn ongevallen met motorvoertuigen de meest voorkomende oorzaken van hersenschudding;
- bij oudere patiënten is het per ongeluk vallen.
Een aantal factoren maakt sommige mensen kwetsbaarder voor de gevolgen van een hoofdletsel:
- patiënt van 65 jaar of ouder;
- eerdere hersenoperatie;
- aandoeningen waarbij sprake is van een afwijking van de bloedstolling, zoals hemofilie (gemakkelijkere bloeding) of trombofilie (waardoor het bloed vatbaarder wordt voor stolling);
- therapie met anticoagulantia, zoals warfarine of een lage dosis aspirine.
Sporten die het meeste risico lopen op een hersenschudding
Sportactiviteiten die individuen blootstellen aan een hoger risico op het oplopen van een hersenschudding zijn onder meer Amerikaans voetbal, voetbal, rugby, fietsen, boksen en vechtsporten zoals karate of judo.
Hersenschudding symptomen
De symptomen van een hersenschudding zijn over het algemeen van voorbijgaande aard en omkeerbaar.
Zij omvatten:
- hoofdpijn;
- verwarde toestand;
- geheugenverlies (geheugenverlies);
- tijdelijk bewustzijnsverlies;
- duizeligheid;
- misselijkheid;
- braken;
- overgevoeligheid voor licht en/of geluid;
- dubbel of wazig zien;
- het zien van 'sterren', vlekken of andere visuele afwijkingen;
- verlies van coördinatie en evenwicht;
- gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in benen en armen;
- moeite met spreken;
- oorsuizen;
- asthenie (vermoeidheid);
- slapeloosheid;
- slaperigheid.
De herhaling van traumatische gebeurtenissen kan uiteraard de symptomen verergeren en leiden tot diepere en moeilijker te genezen verwondingen.
Symptomen op de lange termijn zijn onder meer geheugenverlies, slaapstoornissen, gevoeligheid voor licht en geluid en stemmingsproblemen.
Bij meer ernstige aandoeningen kan een hersenbloeding optreden.
Symptomen die wijzen op een extreme noodsituatie
Symptomen en tekenen van nood zijn onder meer:
- extreme slaperigheid, die meer dan een uur na het letsel aanhoudt;
- ernstige spierzwakte aan een of beide zijden van het lichaam;
- aanhoudende problemen met het gezichtsvermogen, ongewone oogbewegingen en pupillen van verschillende grootte;
- bewustzijnsverlies;
- extreme moeite met spreken;
- aanhoudend braken of misselijkheid;
- convulsies of toevallen;
- bloeden uit een of beide oren;
- plotselinge doofheid in één of beide oren;
- afscheiding van vocht uit de neus of oren (kan hersenvocht zijn);
- intense 'dolkachtige' pijn op een bepaalde plek op het hoofd, wat kan duiden op een subdurale bloeding;
- aanhoudende bewusteloosheid (coma).
Diagnose
De arts stelt de diagnose door middel van een medisch onderzoek (anamnese en objectief onderzoek) en kan daarbij geholpen worden door CT, MRI en bloedonderzoek.
Hoe herken je een hersenschudding?
Allereerst is het belangrijk om naar het hoofd van het slachtoffer te kijken.
Onderzoek de verwonding en kijk goed naar de patiënt.
Controleer op een bloedende hoofdwond.
Een hersenschudding is uitwendig niet altijd zichtbaar, maar vaak ontstaat er een hematoom (een grote blauwe plek) onder de hoofdhuid.
Zichtbare uitwendige wonden zijn niet altijd een goede indicator van de ernst, aangezien sommige secundaire snijwonden in de hoofdhuid hevig bloeden, terwijl andere, minder voor de hand liggende, zoals impacttrauma, onomkeerbare hersenschade kunnen veroorzaken.
Het is ook belangrijk om te controleren of er gedrags- of cognitieve symptomen optreden.
Omdat een hersenschudding rechtstreeks de hersenen beïnvloedt, kan het ook het normale gedrag van de patiënt veranderen, die zich bijvoorbeeld kan presenteren
- ongebruikelijke prikkelbaarheid of prikkelbaarheid;
- moeite met concentreren, logica behouden;
- vertraagde reflexen en bewegingen;
- moeite met het herkennen van vrienden en familie;
- stemmingswisselingen, ongepaste emotionele uitbarstingen en huilbuien.
De bewustzijnsstaat van de patiënt beoordelen
Terwijl u het slachtoffer in de gaten houdt, moet u ook controleren of hij bij bewustzijn is en zijn niveau van cognitieve functie begrijpt.
Gebruik de om zijn bewustzijnsstaat te controleren AVPU schaal:
A – Is het slachtoffer Alert (alert)? Is hij/zij alert, kijkt hij/zij om zich heen? Reageert hij/zij op uw vragen? Reageert hij/zij op normale omgevingsprikkels?
V – Reageert zij/hij op uw Stem? Reageert ze normaal als je haar vragen stelt en met haar praat, ook al is het in korte zinnen of is ze niet helemaal alert? Is het nodig om te schreeuwen om haar te laten reageren? Een slachtoffer kan reageren op verbale commando's, maar niet alert zijn. Als ze reageert met een simpel "huh?" als je met haar praat, betekent dit dat ze verbaal reageert, maar waarschijnlijk niet alert is.
P – Reageert ze op pijn of aanraking? Probeer in haar huid te knijpen om te zien of ze een beetje beweegt of haar ogen opent. Een andere techniek is om de basis van haar nagels te pletten of erop te slaan. Wees voorzichtig bij het gebruik van deze technieken; u mag geen onnodige schade aanrichten. Je moet alleen proberen een lichamelijke reactie te krijgen.
U – Reageert het slachtoffer niet op een stimulus?
Wat te doen als een hersenschudding wordt vermoed?
1) Als de persoon ernstig lijkt (bijv. bewustzijnsverlies en bloeding uit het hoofd), bel dan onmiddellijk het enkele alarmnummer zonder langer te wachten.
Breng hem/haar indien mogelijk naar de eerste hulp jezelf.
Als hij/zij niet ademt of geen pols heeft, dien dan reanimatie en kunstmatige beademing toe.
2) Zet het onderwerp in de zijdelingse veiligheidspositie.
Als u denkt dat het onderwerp een spinal dwarslaesie, VERPLAATS het onderwerp NIET tenzij u hem laat waar hij is, zijn leven in gevaar brengt.
Blijf bij het onderwerp totdat er hulp arriveert.
3) Breng ijs aan. Om de zwelling van een lichte verwonding te verminderen, kunt u een ijspak op het getroffen gebied aanbrengen.
Zet het elke keer 2-4 uur met een tussenpoos van 20-30 minuten aan.
Belangrijk: plaats het ijs niet direct op de huid. Wikkel het in een doek of plasticfolie.
Oefen geen druk uit op hoofdletsel, omdat u botsplinters in de hersenen kunt duwen.
Als je geen ijs kunt krijgen, gebruik dan een zak diepvriesgroenten.
4) Laat het slachtoffer vrij verkrijgbare pijnstillers nemen. Om hoofdpijn thuis te behandelen, geeft u haar paracetamol zoals Tachipirin.
Laat haar geen ibuprofen of aspirine nemen, omdat deze blauwe plekken kunnen veroorzaken of de bloeding kunnen verergeren.
Als u niet zeker weet wat u doet, doe dan niets en wacht gewoon tot medisch personeel arriveert en het slachtoffer in de gaten houdt.
5) Houd het onderwerp wakker en gefocust. Als het slachtoffer bij bewustzijn is, blijf hem/haar vragen stellen.
Dit heeft twee doelen: de ernst van de verwonding beoordelen en de proefpersoon wakker houden. Door hem/haar vragen te blijven stellen, kun je observeren of er veranderingen optreden in zijn/haar cognitieve toestand, of hij/zij een vraag die hij/zij eerder wel kon beantwoorden niet meer kan beantwoorden, enzovoort.
Als u merkt dat zijn bewustzijnsniveau verslechtert, moet u een arts raadplegen.
Hier zijn enkele nuttige vragen om te stellen:
Welke dag is het vandaag?
Welk jaar is het?
Weet je waar je bent?
Wat is er met je gebeurd?
Wat is jouw naam?
Wat is de naam van jouw vader?
Als u het slachtoffer bent:
Vermijd inspanning. In de dagen na het hoofdletsel mag u niet sporten en andere inspannende activiteiten uitoefenen.
Tijdens deze periode moet je ook stress vermijden.
De hersenen hebben rust en genezing nodig.
Voordat u weer gaat sporten, moet u uw arts raadplegen.
Rijd niet. Gebruik geen auto of fiets niet totdat u zich volledig genezen voelt. Vraag iemand om u naar de dokterspraktijk of het ziekenhuis te brengen.
Rust uit. Niet lezen, tv kijken, schrijven, naar muziek luisteren, videogames spelen of enige andere mentale taak uitvoeren. Je moet zowel fysiek als mentaal rusten.
Eet voedingsmiddelen die de hersenen helpen herstellen. Voedsel is belangrijk om de hersenen te helpen herstellen en als het ongezond is, kan het de situatie verder verslechteren. Vermijd alcohol na een hersenschudding. Vermijd ook gefrituurd voedsel, suikers, cafeïne, kunstmatige kleur- en smaakstoffen. Kies in plaats daarvan voor fruit, groenten en voedingsmiddelen die rijk zijn aan water, vitamines en mineralen.
Volg de medische therapie die u is toegewezen (als uw arts dat heeft gedaan).
Als u tijdens het herstel plotseling neurologische symptomen krijgt, onderschat deze dan niet en zoek hulp.
Hersteltijden zijn zeer gevarieerd, afhankelijk van vele factoren, waaronder:
- ernst van de verwonding
- leeftijd;
- algemene gezondheid van de patiënt.
Een hersenschudding kan een breed scala aan complicaties op korte of lange termijn veroorzaken, die van invloed zijn op denken, voelen, taal of emoties.
Deze veranderingen kunnen leiden tot geheugen-, communicatie- en persoonlijkheidsproblemen, evenals tot depressie, milde cognitieve stoornissen (MCI) en vroege aanvang van dementie.
Andere mogelijke complicaties van een hersenschudding worden hieronder beschreven:
- Post-hersenschudding syndroom: dit is een weinig bekende aandoening waarbij de symptomen van een hersenschudding aanhouden en weken of maanden na het letsel kunnen aanhouden.
- Insulten na een hersenschudding: treden dagen of maanden na de hersenschudding op en kunnen epileptische aanvallen met anticonvulsieve therapie vereisen.
- Epilepsie: het risico op het ontwikkelen van epilepsie verdubbelt binnen de eerste vijf jaar na een hersenschudding.
- Second-impact-syndroom: kan optreden wanneer een persoon nog steeds symptomatisch is en, voordat hij volledig hersteld is van de hersenschudding, opnieuw hoofdletsel oploopt. Een tweede hersenletsel (of cumulatief trauma) kan gevaarlijker zijn dan het vorige. Vasculaire congestie leidt tot een plotselinge en enorme toename van de intracraniale druk, die moeilijk te beheersen kan zijn en ernstige hersenbeschadiging of overlijden kan veroorzaken.
- Chronische traumatische encefalopathie (CTE): is een voorbeeld van cumulatieve schade. Chronische traumatische encefalopathie, ook wel boxer-encefalopathie genoemd, is een progressieve neurodegeneratieve ziekte die wordt veroorzaakt door herhaalde episodes van hersenschudding. Typische tekenen en symptomen zijn een achteruitgang van het geheugen, cognitieve en fysieke gebreken en gedragsstoornissen (vooral depressie, impulsiviteit, agressie, woede, prikkelbaarheid en suïcidaal gedrag).
- Chronische traumatische encefalomyopathie (CTE): een kleine subgroep van personen met CTE ontwikkelt een progressieve ziekte die wordt gekenmerkt door ernstige zwakte, atrofie en spasticiteit, vergelijkbaar met amyotrofische laterale sclerose (ALS).
In de meeste gevallen levert een hersenschudding geen onomkeerbare schade op en herstelt deze binnen enkele dagen, in ernstigere gevallen kan de schade onomkeerbaar zijn en nooit volledig verdwijnen.
Lees ook:
Emergency Live nog meer ... Live: download de nieuwe gratis app van uw krant voor IOS en Android
Neurologie, verband tussen traumatisch hersenletsel (TBI) en dementie onderzocht
Gescheurd hersenaneurysma, hevige hoofdpijn een van de meest voorkomende symptomen
Verschil tussen concussieve en niet-concussieve hoofdletsels
Noodhulp: vergelijkende strategieën om longembolie uit te sluiten
Pneumothorax en pneumomediastinum: de patiënt redden met pulmonaal barotrauma
Barotrauma van het oor en de neus: wat het is en hoe het te diagnosticeren?
Migraine met hersenstam-aura (basilaire migraine)