DNA: molekul nke gbanwere usoro ndu
Njem site na nchọpụta nke ndụ
Nchọpụta nke Ọdịdị nke DNA na-eguzo dị ka otu n'ime oge kachasị mkpa na akụkọ ihe mere eme nke sayensị, na-akara mmalite nke oge ọhụrụ n'ịghọta ndụ na ọkwa molecular. Mgbe James Watson na Francis Crick A na-ekwukarị na ọ na-akọwapụta usoro helix abụọ nke DNA na 1953, ọ dị mkpa ịmara ntinye aka bụ isi nke DNA. Rosalind Elsie Franklin, onye nyocha ya dị oke mkpa maka nchọpụta a.
Rosalind Elsie Franklin: Onye ọsụ ụzọ echefuru echefu
Rosalind Franklin, onye ọkà mmụta sayensị Britain nwere ọgụgụ isi, keere òkè dị mkpa n'ịghọta nhazi DNA site n'ọrụ ọsụ ụzọ ya na ya. X-ray crystallography. Franklin nwetara nkọwa zuru ezu onyonyo DNA, ọkachasị ndị ama ama Foto nke 51, nke kpughere n'ụzọ doro anya na ọdịdị helix abụọ. Agbanyeghị, anabataghị onyinye ya n'ụzọ zuru ezu n'oge ndụ ya, ma mgbe e mesịrị ka ndị sayensị malitere ime mmemme dị mkpa ya na nchọpụta a dị mkpa.
Ọdịdị nke DNA: Usoro nke Ndụ
DNA, ma ọ bụ deoxyribonucleic acid, bụ molekul dị mgbagwoju anya nke nwere ihe ndị ahụ ntuziaka mkpụrụ ndụ ihe nketa dị mkpa maka mmepe, ịrụ ọrụ, na ịmụpụta ihe niile dị ndụ na ọtụtụ nje. Nhazi ya bụ nke helix abụọ, nke James Watson, Francis Crick chọpụtara, na ekele maka enyemaka ndị bụ isi nke Rosalind Franklin, aghọwo otu n'ime akara ndị a na-amata na sayensị.
Nke a abụọ helix Ọdịdị mejupụtara eriri abụọ ogologo merụrụ onwe ya gburugburu, yiri steepụ gburugburu. A na-eme nzọụkwụ nke ọ bụla nke steepụ ahụ site na ụzọ abụọ nke ntọala nitrogen, jikọtara ya na njikọ hydrogen. Ihe ndabere nitrogen bụ adenin (A), timin (T), cytosine (C), na guanine (G), na usoro nke ha na-eme n'akụkụ eriri DNA bụ koodu mkpụrụ ndụ ihe nketa nke organism.
Ihe mejupụtara eriri DNA shuga (deoxyribose) na otu phosphate, na ntọala nitrogen na-esi na shuga pụta dị ka mgbanaka nke ubube. Ihe owuwu a na-enye DNA ohere imepụtaghachi na ibufe ozi mkpụrụ ndụ ihe nketa site n'otu cell gaa na nke ọzọ yana site n'otu ọgbọ gaa n'ọzọ. N'oge mmeghari DNA, helix abụọ ahụ na-atụgharị, eriri nke ọ bụla na-ejekwa ozi dị ka ndebiri maka njikọ nke eriri ọhụrụ na-akwado, na-ahụ na sel nwa nwanyị ọ bụla na-enweta ezigbo DNA.
Usoro ntọala dị na DNA na-ekpebi usoro amino acid dị na protein, nke bụ ụmụ irighiri ihe na-arụ ọrụ kacha mkpa na sel. Site na usoro ederede, a na-eṅomi ozi mkpụrụ ndụ ihe nketa dị na DNA onye ozi RNA (mRNA), nke a na-atụgharị gaa na protein na ribosomes cell, na-agbaso koodu mkpụrụ ndụ ihe nketa.
Mmetụta nke nchọpụta ahụ na sayensị ọgbara ọhụrụ
Nchọpụta nke usoro helix abụọ nke DNA emeghewo ụzọ maka ọganihu mgbanwe n'ọhịa nke ihe omimi banyere ndu, mkpụrụ ndụ ihe nketa, na ọgwụ. O nyela ihe ndabere maka ịghọta ka e si ebute ozi gbasara mkpụrụ ndụ ihe nketa yana ka mmụgharị na-ebute ọrịa nwere ike isi mee. Ihe ọmụma a akwalitela mmepe nke usoro nchọpụta nchọpụta ọhụrụ, ọgwụgwọ, na ọbụna mkpụrụ ndụ ihe nketa, na-agbanwe ọgwụ na teknụzụ biotechnology nke ukwuu.
N'ofe nchọpụta ahụ: Ihe nketa nke nyocha ekekọrịtara
Akụkọ banyere nchọpụta DNA bụ ihe ncheta nke ọdịdị imekọ ihe ọnụ nke sayensị, ebe onyinye ọ bụla, ma ọ bụ na ntụpọ ma ọ bụ na ọ bụghị, na-ekere òkè dị mkpa na ọganihu nke ihe ọmụma mmadụ. Rosalind Franklin, site na nraranye ya na ọrụ dị mkpa ya, ahapụla ihe nketa na-adịgide adịgide nke gafere nnabata mbụ ya. Taa, akụkọ ya na-akpali ọgbọ ọhụrụ nke ndị ọkà mmụta sayensị, na-emesi mkpa ọ dị iguzosi ike n'ezi ihe, mmasị na nkwanye ùgwù ziri ezi na ngalaba sayensị.
N'ikpeazụ, nchọpụta nke nhazi DNA bụ ihe magburu onwe ya nke imekọ ihe ọnụ na onye nwere ọgụgụ isi, ya na Watson, Crick, na karịsịa Franklin, ọnụ na-ekpughe ihe nzuzo nke molekul nke ndụ. Ihe nketa ha ka na-emetụta sayensị, na-emepe ohere na-adịghị agwụ agwụ maka ọdịnihu nke nchọpụta mkpụrụ ndụ ihe nketa na ọgwụ.
isi mmalite