Reri mo te whawhati tata - Te pehea o nga hotera a Horano ki te whakahaere i te haumarutanga me te haumaru

He mea nui kia rite ki te whakarite ohorere i roto i nga hotera te waahi hei whakaora. Kei te tiimata a Horano hei whakahaere me te angitu i nga ohorere i roto i nga hotera ina tupu.

I raro ake ka korero tatou mo te tautuhi i nga mahi ohorere nui ka puta ka taea nga hotera o Horano ki nga aitua me nga aitua. Kei te tirotirohia te take mo te whakarite ohorere o nga hotera, me pehea te whakahaere me te whakakore i nga waahanga ohorere, me nga ahuru, nga mea raru ranei e pa ana ki te whakamahere ohorere angitu.

Ahmad Rasmi Albattat1; Ahmad Puad Mat Som2
 
1Postgraduate Center, Whakahaere me te Whare Wananga o te Whare Wananga, 40100 Shah Alam, Selangor, Malaysia.
2University Sultan Zainal Abidin, 21300 Kuala Terengganu, Malaysia.

I roto i tenei tuhinga, ka ripoatahia e maatau nga korero a nga kaiwhakahaere o nga hotera e toru, e wha, e rima nga whetu o Amman me Petra mo nga mahere whakariterite ohorere i roto i o raatau whare. Nga kitenga i whakaatuhia Ka kitea nga hotera o Horano ki te whaa o nga whanaketanga taiao me nga mahi a te tangata. I runga i nga whakaritenga mo te ohorere, he hotera Horano kore mahere whakamahere ohorere me te whakarite tikanga e aukati ana i te whakamahere ohorere angitu mo nga aitua. Ka whakapumautia tenei ki te haangai o te mana whai take ki te whakatu i nga whakahaere ohorere ki nga hotera e whakaoho ana i a ratau ki te whai i aua whakaritenga, na reira ka taea e ratau te whakatutuki me nga mahi ohorere.

Te whakaritenga mo te ohorere me te whakahaere parekura i Horano: me pehea te aukati i nga patunga kino nui

Te whakahaere aitua kua puta he take nui i te wa e rapu ana nga kaitakaro matua i nga huarahi ki te hapai i enei huihuinga ohorere, e whakaohooho ana i nga riri ki te kaha o nga whakahaere o te hunga manaaki (Ref. Mitroff, 2004), ka waihangahia he wero mo nga waahanga motuhake me te iwi (Ref. Prideaux, 2004).

Ko Kash raua ko Darling (Ref. 1998) i tohu ko te Ko te kaupapa o te whakataunga o te parekura kei te arotake i te taumata o te whakamahere mo te aitua me te whakaritenga i roto i te umanga manaaki, me te tirotiro i te hononga o waenga i nga waahanga whakahaere (momo, te rahi, me te pakeke), nga mahi whakamahere aitua me nga whakaritenga ohorere.

He wheako hotera Horano a Tuhinga o mua i roto i te rua tekau tau. I roto i te katoa, ko te wā mai i 2000 tae noa ki tenei ra kua pa ki te nga aitua a te tangata, a te tangata, me te koretake o te ao toorangapu i te Waenganui rawhiti e awe kino ana i nga hotera o Horano (Ref. Ali & Ali, 2011). Mai i te Mahuru 11, 2001, neke atu i te 18 nga mahi kaiwhakatuma nui i aro ki te umanga manaaki i te ao katoa, tae atu ki nga mea e rua i whakahaerehia i Jordan (Rif. Paraskevas & Arendell, 2007).

Ko te rangahau ko tenei tautuhia nga raru raru nui i tupu i te umanga hotera i Horano te tirotiro i nga whakaritenga mo nga hotera mo nga aituaa ake i mua atu. ka tirotirohia me pehea nga mana whakahaere o nga hotera me te angitu i nga ohanga ohorere; me nga herenga e tutaki ana i nga hotera; ko te papa ako kaore ano i te whakaatuhia i roto i te horopaki o te Rawhiti o te Rawhiti me nga hotera a Horano.

 

Te noho ohorere: te tikanga o te whakamahere kaore e whakahaere i nga aitua!

Te whakahaeretanga ohorere he wero nui ki nga pakihi, tautautefito ki te umanga manaaki mo te ahuatanga kino mai i te tuponotanga ki nga kaupapa ohotata i tawhiti atu i te kainga (Ref. Stahura et al., 2012). Kua tohe nga maaramatanga kia whakatau nga kaiwhakahaere ohorere ki te whakatauira pai rawa atu ranei ki te tikanga mo te whakarite, ki te urupare, ki te whakaora mai i tetahi waahanga ohorere.

Ko Quarantelli (Ref. 1970) i whakahuahia i roto i tana mahi rangahau tonu i tera Ko te whakamahere kaore i te whakahaere i nga aitua, a ehara i nga ra o mua he tukinga o nga raru o mua. I tirohia e Drabek (Ref. 1995) te taumata o te whakaritenga ohorere me te whakamahere i nga rerenga mo nga umanga turuhi ki te whakatau i te paanga o te whakamahere ki nga whakaritenga, nga kaha, me nga akoranga ako pera i nga mahere mahi, ko wai nei te mana whakahaere, me nga whakawhitiwhiti korero.

Ko te kounga o te whakamahere ohorere me aro turuki, arotakehia, kia pai ake hoki mo etahi take. Tuatahi, ko te whakahaere ohorere kaore ano kia tino rite ki te umanga (Ref. Crews, 2001), me te kore o te whakangungu tika me nga mohiotanga tohunga mo nga whakamahere ohotata. Tuarua, ko te koretake ki te whakamahere ohorere ka ara ake te rereketanga i waenga i nga tikanga whakahaere me nga rauemi e waatea ana me nga hiahia whawhati tata. Tuatoru, ko te whakamahere ohorere kia kaha tonu te haere o taua mahi, na te mea kua pumau tonu ka huri hei parekura (Ref. RW Perry & Lindell, 2003)

Ko nga mahere pai me nga kapa he mea nui hei mawhiti mai i nga aitua. Ko te mahi uaua me te maha o nga whakataunga he mea tino nui ki te take o te whakaora ohorere. Mai i te mutunga o te wa o muri mai i te wa ohorere tae noa ki te whakatikatika i te raina o te raina te whakaoranga ohorere ka kaha ki te mahi, ki te whakahaere me te whakaora mai i nga ahuatanga kino.

Ko te rerenga tere tetahi mahi nui mo te mekameka. Ko nga taangata ngoikoretanga, nga turoro ranei ka he uaua ki te mawhiti atu i te whare. Ko te mea ko nga hotera, penei i etahi atu whare taangata, me whai waahi tonu ki nga taputapu tika i roto i te take ohorere.

 

Nga rautaki hei whakahaere i nga aitua

I roto i te whaa o nga aitua, he mea nui te whakahaere rauemi me te toha mo nga wero e pa ana ki nga hotera i roto i i mua i -, i te waa- me te wa-ohorere e pa ana ki te whakahiato o te whakahaere, te tiima e aro ana ki nga aitua (Ref. Burritt, 2002).

I roto i nga kupu mo Fink (Ref. 1986) tauira whakahaere mo nga parekura, me timata te whakahaere ohorere i mua i te putanga o te parekura Tuhinga o mua. Ko te whakahaeretanga ohorere kua wehea kia wha nga waahanga: Kaitohu, Kaihono, Karea, ka whakariterite. I kii ia ko nga tohu whakatupato wawe mo nga aitua tuuturu he uaua ki te mohio. Ko te neke mai i te hua ki te taumata tino kino, ka tiimata mai te aitua ki te pakaru, ki te ngaro, ko te taumata whakatikatika ohorere me te whaihua o te whakahaere ohorere ka pa mai ki te ngaronga o nga nekehanga. Hei rereke, ko te waahanga whawhati ka taea e te whakahaere te whakaoranga mai i te parekura me te ako mai i nga kaha me nga ngoikoretanga o te mahere urupare ohorere.

I roto i ana tauira, i whakamarama a Roberts (Ref. 1994) e wha nga waahanga o te whakahaeretanga aitua. te wahanga o mua-huihuinga kei hea nga kaha ki te whakaheke i te paanga me te whakarite mo te aitua pea. I roto te wāhanga ohorere, ka pa mai te aitua ka tangohia nga mahi hei whakaora ma te whakaora i nga taangata me nga taonga. I roto i te takawaenga takawaenga, whakarato ai nga hotera i nga mahere mo te wa poto hei whakaora i nga ratonga tino nui me te whakakore i te waahanga ka taea. Kati, te wahanga mo te waa-roa kei hea te whakatikatika o nga angaanga ma te whakamahi i nga rautaki mo te wa roa, me te whakarei ake i nga mahere ohorere ki te wa whakatikatika ohorere.

 

He aha nga take e raru ai nga hotera i Horano?

I tonohia nga kaiwhakautu ki te whakamarama i nga momo ahua me te nui o nga whanaketanga i puta i o raatau hotera i roto i te tau i muri.

I kitea e nga kitenga Horahia hotera Jordan i whakawehi koe e he maha nga ohorere me te koretake o te ao torangapu i roto i te Rawhiti. I kitea ano hoki nga kitenga ko nga mahi whakawehi, ko nga Amman poma a 2005, te profil a te manawanui o Ripia, te raru tahua, te taake, te taima, te whakahoahoa kaimahi, me nga whakamataku taiao i kitea ko nga raru nui e pa ana ki nga hotera o Horano.

I whakakitea ano hoki nga kitenga maamaa, ko te whakahaeretanga koreutu, he miihini haumarutanga kounga iti, he ngoikore ngoikore i roto i nga wharu raru e anga ana ki te umanga hotera i Horano me te pa kino ki nga umanga manaaki, nga umanga e pa ana, me te ohanga o te motu. I pouri ano nga kaiwhakautu mo nga whakaaetanga i whakahaerea me te kawanatanga o Ripia ki te manaaki me te tango i te katoa o te turoro i whara. poari i roto i nga hotera o Ioridana e oati ana kia utua e ratou nga nama i roto i nga ra 14; ka whakatauhia e ratou tae noa ki tenei wa kaore i neke ake i te 50% o a raatau moni i muri i te raupapa o nga arotake me nga utu mai i nga komiti Ripia. I tua atu, te utu nui o te kaha, te taake nui me te pehanga ki nga ratonga.

 

Hei mutunga, ko nga whakaritenga ohorere me te whakahaere mo te parekura te mea nui

Ka whai muri mai a Horano na te tini o nga aitua me nga aituā ohorere. Te whakaata i te whakaraeraetanga o te umanga o te hotera ki nga aitua kino kei roto i te taiao o roto, o-waho hoki. Na tenei i puta ai te heke mai o nga haerenga mai o te kaiwhakatere me nga hua. Ko nga huihuinga i korerohia i roto i tenei rangahau ka puta te whaa o nga parekura e pa ana ki te umanga hotera i Horano i roto i nga tau tekau kua pahemo ake nei, na tenei ka pa ki te takoha o te umanga ki te GDP o Horano me te whakaatu i te paanga ki te ao.

E whakaatu ana te kitenga ko te momo whakahaere, te taipakeke, te rahi o te whakahaere i tino whai paanga ki te whakamahere auaha ahakoa ko te whakahaere i mua i te aitua i mua atu ranei. Te faaineinatanga ohorere me te mahere ohorere whakahoutanga me nga mohiotanga o nga kaiwhakahaere ka awhina i te umanga manaaki ki te tuku i nga rauemi e tika ana, me te whakangungu whai hua ki te karo ki te whakaiti ranei i nga tupono. Ko te punaha te tirotiro me te punaha haumaru te whakaora i te oranga o nga manuhiri me nga kaainga manaaki. Ka taea hoki te whakamahi i enei waahanga hei taputapu hokohoko mo nga manuhiri me nga kaiwhakataki hui. Hei whakamutunga, he mea nui kia maarama ki nga maramatanga e puta ake ana hei whakaiti i nga paanga ka rite pai i mua o te raru aitua.

I tua atu, ki te whakaiti i te ngaro i te waa Tuhinga o mua ia tupu te ati. Ko te whakamahere maataki tika kia tu tonu i nga taumata o te kawanatanga me te ako mai i nga wa o mua ki te hinga i te painga o era mea. Heoi ano, i kitea tenei rangahau i te whakamahere ohorere a nga kaitakaro matua o te umanga.

 

Pānuihia te KAUPAPA KI TE ONA ACADEMIA.EDU

 

TE BIO AUTHOR

Dr Ahmad Rasmi Albattat - Ahorangi Tuarua i te Whare Tuarua Paetahi, Whakahaere me te Pūtaiao.

Ko Tākuta Ahmad R. Albattat, he Ahorangi Awhina i te Whare Paetahi Paetahi, Te Whare Whakahaere me te Whare Wananga o Pūtaiao, Shah Alam, Selangor, Malaysia. He Ahorangi toro ia, he kaitirotiro hoki i te Whare Wananga o Turihi (Akpar Medan) o Medan. He tohu tuuturu ia mo te Whakahaere Manaakitanga mai i te Whare Waananga Sains Malaysia (USM). I mahi ia hei Ahorangi Ahorangi, Te Whare Wananga o Applied University o Amon, Amman, Jordan. Kaitohutohu Matua me te kairuruku rangahau i te Kura Whakauru me te Toi Auaha, Whakahaere me te Whare Waanangaiao, Shah Alam, Selangor, Malaysia, me te Kairangahau i te Sustainable Tourism Research Cluster (STRC), Pulau Pinang, Malaysia. I mahi ia mo te umanga manaaki o Horano mo nga tau 17. Kua uru atu ia me te whakaatu pepa rangahau i roto i nga huihuinga maatauranga maha i tu i Malaysia, Taiwan, Thailand, Indonesia, Sri Lanka, me Jordan. He mema tuuturu ia mo te Poari Arotake Scientific me te Etita mo te Manaakitanga te whakahaere, te hotera, te tuuruhi, nga huihuinga, te whakamahere whawhati tata, te whakahaerenga parekura, te rauemi tangata mo te Journal of Tourism Management, Journal of Hospitality Marketing & Management (JHMM), Nga Take o Naianei mo te Turuhi (CIT), Asia-Pacific Journal of Innovation in Hospitality and Tourism (APJIHT), International Journal of Economics and Management (IJEAM), AlmaTourism, Journal of Tourism, Culture and Territorial Development, International Journal of Tourism and Sustainable Community Development. Ko ana mahi hou kua taia i roto i nga pukapuka a-ao, nga huihuinga, nga pukapuka me nga upoko pukapuka.

 

 

 

_________________________________________________________________

WHAKAPUAKANGA

  • Al-dalahmeh, M., Aloudat, A., Al-Hujran, O., & Migdadi, M. (2014). Nga Maatauranga ki nga Punaha Whakatupato moata i te Whenua whakawhanake: Nga Take o Horano. Life Sci Journal, 11(3), 263-270.
  • Al-Rasheed, AM (2001). Nga waahanga o te Whakahaere Ahurea me nga Whakahaere i te Hapori Pakihi Horano. Journal of Te Whanaketanga Whakahaere Whakawhiti, 6(1-2), 27-53.
  • Alexander, D. (2002). Ngā mātāpono o te whakamahere ohorere me te whakahaeretanga: Oxford University Press, New York, USA.
  • Alexander, D. (2005). Ki te whanaketanga o tetahi paerewa i roto i te whakamahere ohorere. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 14(2), 158-175.
  • Ali, SH, & Ali, AF (2011). He Mahere Whakaaro mo te Whakamaherehere me te Whakahaere i nga tumahi i roto i te Ahumahi Taapori o Horano. Te ahunga whakamua i roto i te Whakahaere.
  • Burritt, MC (2002). Ko te huarahi ki te whakaoranga: ko te tirotiro i te umanga nohoanga, i muri-Mahuru 11. Nga Take Mo Te Utu, 26(4), 15-18.
  • Cashman, A., Cumberbatch, J., & Moore, W. (2012). Nga hua o te huringa o te rangi ki te tuuruhi i nga whenua iti: he taunakitanga no te keehi o Barbados Arotake Hapoi, 67(3), 17-29.
  • Chaudhary, C. (1991). Tikanga rangahau. Jaipur: SK Parnami, Kaiwhakaputa RBSA.
  • Cohen, E. (2008). Nga tirotiro i roto i nga mahi aorangi Thai: Nga rangahau take kua kohia (Vol. 11): Te Panuitanga o te Roopu Emerald.
  • Coppola, DP (2010). He kupu whakataki ki te Whakahaere Raru a te Ao: Pūtaiao Elsevier.
  • Crews, DT (2001). Te keehi mo te whakahaere ohorere ano he mahi ngaio. Ko te Ahupahu a Ahitereiria mo te Whakahaere ohorere, 16(2), 2-3.
  • De Holan, PM, & Phillips, N. (2004). Te wareware i nga whakahaere hei rautaki. Whakahiato Raupapa, 2(4), 423-433.
  • Drabek, T. (1995). Nga urupare a te raru i roto i te umanga tuuruhi. International Journal of Mass emergencies and Disasters, 13(1), 7-23.
  • Nga paerangi, R. (1998). "Ko nga korero mo nga aitua hapori", i Quarantelli, EL (Ed.), He aha te Hara? Whakaaetanga mo te Pātai, Rarewa, Ranana, Pp. 109-126.
  • Evans, N., & Elphick, S. (2005). Tauira o te Whakahaere Crisis: he Aromatawai mo te uara mo te Mahere Rautaki i te Ahumahi Haerere Taiao. International Journal of Tourism Research, 7, 135-150. doi: 10.1002 / jtr.527
  • Faulkner, B. (2001). Ki te anga ki te whakahaere i nga aitua mo nga aitua. Whakahaere Turihi, 22(2), 135-147. doi: 10.1016/s0261-5177(00)00048-0
  • Fink, S. (1986). Te Whakahaere Raru: Te whakamahere mo te Turukore. New York, NY: Te Whakahaere Whakahaere i Amerika.
  • Gheytanchi, A., Joseph, L., Gierlach, E., Kimpara, S., & Housley, JF (2007). Te tatini paru: Tekau ma rua nga rahunga o te Hurricane Katrina me pehea te awhina o te hinengaro. American Psychologist, 62, 118-130.
  • Helsloot, I., & Ruitenberg, A. (2004). Te whakautu a te taangata ki nga parekura: te rangahau i nga tuhinga me nga ahuatanga whaihua. Journal of Contingencies and Crisis Management, 12(3), 98-111.
  • Hystad, PW, & Keller, PC (2008). Ki te anga anga tuuruhi whakatuu tuuruhi ka tutuki: Nga akoranga mo te wa roa mai i te parekura ahi ngahere Whakahaere Turihi, 29(1), 151-162.
  • Ichinosawa, J. (2006). Te aitua i puta mai i Phuket: ko te aonga tuarua o te tsunami i te tuuruhi papaki. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 15(1), 111-123.
  • Johnston, D., Becker, J., Gregg, C., Houghton, B., Paton, D., Leonard, G., & Garside, R. (2007). Te whakawhanake i te whakatupato me te urupare aitua ki te raru tuuruhi i te takutai o Washington, USA. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 16(2), 210-216.
  • Kash, TJ, & Darling, JR (1998). Te whakahaere raru: te aukati, te tirotiro me te wawaotanga. Pukapuka Whakamaaetanga me te Whakahaere Whakahaere, 19(4), 179-186.
  • Iti, SP, Liu, J., & Sio, S. (2010). Te whakahaere tonutanga umanga i nga kamupene hanga nunui i Singapore. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 19(2), 219-232.
  • Mansfeld, Y. (2006). Ko te mahi mo nga korero haumaru i roto i te whakahaeretanga o nga raru tuuruhi: ko te hononga ngaro. Turuhi, Haumarutanga me te Haumaru: Mai i Te Kaupapa Tikanga ki te Mahi, Butterworth-Heinemann, Oxford, 271-290.
  • Mitroff, II (2004). Te kaiarahi i nga raru: Te whakamahere mo nga koretake: John Wiley & Sons Inc.
  • Paraskevas, A., & Arendell, B. (2007). He anga rautaki hei aukati i nga mahi whakatumatuma me te whakaiti i nga waahi tuuruhi. Whakahaere Turihi, 28(6), 1560-1573. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.tourman.2007.02.012
  • Parker, D. (1992). Ko te huringa kino o nga aitua. Rana: Panui James me James Pūtaiao.
  • Paton, D. (2003). Te faaineineraa a te raru: he tirohanga whakahoahoa-koiora. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 12(3), 210-216.
  • Patten, ML (2007). Te maarama ki nga tikanga rangahau: He tirohanga nui mo nga mea nui: Pyrczak Pub.
  • Perry, R., & Quarantelly, E. (2004). he aha te Disaster? Nga Whakautu Hou mo nga Pātai Tawhito. Xlibris Press, Philadelphia, PA.
  • Perry, RW, & Lindell, MK (2003). Te whakarite mo te urupare urupare: nga aratohu mo te whakaritenga whakamahere ohorere. Nga whakawhiu, 27(4), 336-350.
  • Pforr, C. (2006). Ko te tūruhi i muri i te raru ko te tuuruhi i mua i te raru: He Arotake mo te Panui mo te Whakahaere Krisis i Turanga: Kura Tuarua Whakahaere, Whare Wānanga o Curtin University.
  • Pforr, C., & Hosie, PJ (2008). Whakahaere Crisis i te Turuhi. Pukapuka mo te Haerenga Haerere me te Tauhokohoko, 23(2-4), 249-264. doi: 10.1300/J073v23n02_19
  • Prideaux, B. (2004). Te hiahia ki te whakamahi i nga Tono Raru Mahere mo te Whakautu ki nga aitua Haumaru Nui. Pukapuka mo te Haerenga Haerere me te Tauhokohoko, 15(4), 281-298. doi: 10.1300/J073v15n04_04
  • Quarantelli, EL (1970). He Paetukutuku Pukapuka Whakakore i Whakahauhia ai ko nga Akoranga Ahuwhenua Putaiao mo nga Kino. Te Kaiputaiao Tangata Amerikana, 13(3), 452-456.
  • Richardson, B. (1994). Te aorangi hangarau-a-hangarau: te kōtaha me te tipu. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 3(4), 41-69. doi: doi: 10.1108 / 09653569410076766
  • Riley, RW, & Aroha, LL (2000). Te ahua o te rangahau tuuruhi kounga. Nga tohu mo te Rangahau Turuhi, 27(1), 164-187.
  • Ritchie, B. (2004). Te ngangau, nga whiu me nga parekura: he huarahi rautaki mo te whakahaeretanga raru i te umanga tuuruhi. Whakahaere Turihi, 25(6), 669-683. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.tourman.2003.09.004
  • Rittichainuwat, B. (2005). Te maarama ki nga rereketanga o te tupono noa i waenga i te waa tuatahi me te tukurua i nga hunga haereere. He pepa i whakaatuhia i te huihuinga tuatoru o te ao mo te maungarongo ma te huihuinga maatauranga-matauranga: kotahi whanau kotahi te whanau: Haerere me te Turuhi-he kaupapa nui ake, Pattaya, Thailand.
  • Roberts, V. (1994). Whakahaerenga waipuke: Bradford Pepa. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 3(2), 44 - 60. doi: 10.1108 / 09653569410053932
  • Sabri, HM (2004). Nga uara ahurea-ahurea me te ahurea whakariterite. Journal of Te Whanaketanga Whakahaere Whakawhiti, 9(2-3), 123-145.
  • Sandelowski, M. (1995). Tauira tauira i roto i te rangahau kounga. Rangahau mo te tapuhi me te hauora, 18(2), 179-183.
  • Sawalha, I., Jraisat, L., & Al-Qudah, K. (2013). Te raru me te whakahaere parekura i nga hotera o Horano: nga whakaritenga me nga whakaaro ahurea. Te Whakano me te Whakahaere Hauora, 22(3), 210-228.
  • Sawalha, I., & Meaton, J. (2012). Ko te ahurea Arapi o Horano me ona paanga ki runga i te whaanui o Horano ki te tango i te whakahaere tonutanga pakihi. Pukapuka mo te haere tonu o te pakihi me te whakamahere ohorere, 6(1), 84-95.
  • Stahura, KA, Henthorne, TL, George, BP, &, & Soraghan, E. (2012). Te whakamahere ohorere me te whakaora mo nga ahuatanga whakamataku: he wetewete me te korero motuhake mo te tuuruhi. Te Kakano o te Ao Whanau me te Hapoi, 4(1), 48-58.
  • Te Tari o te United Nations mo te Coordination o nga Tangata Tangata. (2012). Reta Fact Whenua Whenua - Horano. Kairo, Ihipa.
  • Ko te Kaupapa Whakawhanake a Te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao. (2010). Tautoko ki te whakapakari i te kaha o te motu mo Te Pakiri Te Whakaititia morearea i ASEZA i Horano. Aqaba, Horano.
  • Walle, AH (1997). Te Rahi me te rangahau rangahau tuuturu. Nga tohu mo te Rangahau Turuhi, 24(3), 524-536.

 

 

 

ai rite hoki koutou