Reumatische aandoeningen: de rol van Total Body MRI bij de diagnose

By Cristiano Antonino On Jan 2, 2023

Met name voor inflammatoire gewrichtsaandoeningen (reumatische aandoeningen) is MRI van het hele lichaam de diagnostische referentiemethode geworden, voor zover deze in alle diagnostische richtlijnen is opgenomen

Reumatische aandoeningen vormen een grote groep pathologieën waarbij het osteoarticulaire systeem met wisselende frequentie betrokken is.

Reumatische aandoeningen die voornamelijk de gewrichten aantasten, zijn onderverdeeld in twee brede categorieën

niet-inflammatoire gewrichtsaandoeningen (de meest voorkomende is artrose waarbij sprake is van een mechanisme van gewrichtsdegeneratie met geen of minimale ontstekingscomponent);
inflammatoire gewrichtsziekten waarbij daarentegen het kenmerkende element ontsteking is (de meest voorkomende en bekende zijn reumatoïde artritis, jichtartritis, artritis psoriatica en spondyloartritis).

Voor de laatstgenoemde groep ziekten is Nuclear Magnetic Resonance Imaging (MRI) waarschijnlijk de meest uitgebreide diagnostische methode, omdat het in staat is om alle ontstekingsgerelateerde manifestaties zoals effusie, synovitis en botoedeem met hoge gevoeligheid te zien.

In de klinische praktijk wordt het zelden gebruikt voor perifere gewrichten (handen, polsen, knieën, voeten, schouders, heupen), aangezien voor deze plaatsen echografie een uitstekende prestatie heeft bewezen met meer bruikbaarheid en eenvoud, terwijl voor inflammatoire betrokkenheid van de wervelkolom, typisch voor een groep pathologieën die spondyloartritis worden genoemd, is MRI zozeer de diagnostische referentiemethode geworden dat het in alle diagnostische richtlijnen is opgenomen.

Aangezien MRI de afgelopen 20 jaar, in zijn specifieke toepassing genaamd total-body MRI (WBMR: magnetische resonantie van het hele lichaam), uitgebreid is bestudeerd en gebruikt in de oncologische sector om neoplastische lokalisaties van het skelet te bestuderen, dankzij de grote gevoeligheid bij het detecteren van laesies van het bot, men dacht daarom deze eigenschap te benutten om even nauwkeurig inflammatoire laesies van het skelet of van de musculo-peesstructuren te identificeren tijdens inflammatoire reumatische aandoeningen.

Met name de belangrijkste voordelen van MRI van het hele lichaam bij reumatische aandoeningen zijn in wezen tweeledig

het is mogelijk om met een enkel onderzoek elke inflammatoire betrokkenheid van elke plaats van het bewegingsapparaat te analyseren. Total-body MRI maakt het in feite mogelijk om het lichaam 'in toto', meerdere organen, in één onderzoek te bestuderen.
Het combineert de klassieke anatomische morfologische gegevens met functionele gegevens door gebruik te maken van het fysische principe van diffusie. Diffusie is een modaliteit van MRI waarbij de moleculaire samenstelling van individuele weefsels wordt bestudeerd. Onder normale omstandigheden kunnen moleculen vrij bewegen in weefsel en cellulaire ruimte, in welke toestand ze geen enkel signaal genereren in bepaalde sequenties. In plaats daarvan is ontdekt dat onder pathologische omstandigheden (inclusief de inflammatoire aandoeningen die typisch zijn voor reumatische aandoeningen) de beweging van moleculen een 'beperking' ondergaat, waardoor een sterk signaal ontstaat dat door MRI in beelden wordt vertaald. Diffusie wordt daarom beschouwd als een functionele analyse.

De MRI-techniek met diffusie van het hele lichaam is een niet-invasieve methode met een acquisitietijd van ongeveer 35-40 minuten, waarbij de patiënt bewegingsloos moet blijven.

Er wordt geen gebruik gemaakt van contrastmiddelen.

De verkregen beelden, in coronale en sagittale vlakken, hebben een absoluut veilige diagnostische inhoud (MRI houdt geen gebruik van gevaarlijke ioniserende straling in).

Het is mogelijk om MRI van het hele lichaam uit te voeren, hoofdzakelijk onder twee voorwaarden

bij de differentiaaldiagnose van spondyloartritis;
bij de diagnose van myositis.

Spondyloartritis is een grote groep ziekten met een gemeenschappelijk genetisch substraat dat, met een variërende frequentie in de verschillende typen, wordt gekenmerkt door inflammatoire betrokkenheid van de wervelkolom, perifere gewrichten en enthesen (peesaanhechtingen).

De bekendste zijn artritis psoriatica en spondylitis ankylopoetica.

In een niet te verwaarlozen percentage van de gevallen kunnen de symptomen wazig zijn en zijn laboratoriumtests normaal; in dergelijke situaties kan de differentiële diagnose met niet-inflammatoire gewrichtspathologieën zoals fibromyalgie en artrose, en meer in het algemeen met mechanisch-houdingspathologieën, erg moeilijk zijn.

In dergelijke gevallen is een totale lichaams-MRI zeker geïndiceerd, waardoor een differentiële diagnose met hoge nauwkeurigheid bij deze aandoeningen mogelijk is

Myositis daarentegen is een vrij zeldzame groep ziekten die primaire myositis, dermatomyositis, inclusielichaammyositis, necrotiserende myopathie en overlappende syndromen met andere auto-immuunziekten omvat.

Ze worden allemaal gekenmerkt door een inflammatoire betrokkenheid van de skeletmusculatuur; klinisch leiden ze tot intense spierasthenie en op laboratoriumniveau tot verhoogde bloedwaarden van spierenzymen (cpk).

De meest effectieve diagnostische test voor de diagnose is de spierbiopsie, die echter niet bij alle patiënten kan worden uitgevoerd en diagnostische centra vereist die zijn uitgerust met specifieke expertise in de histologische interpretatie van de biopsie.

Juist in dergelijke gevallen heeft MRI een zeer hoge gevoeligheid bij het detecteren van inflammatoire spierlaesies, dus de toepassing ervan op het hele lichaam is uitermate nuttig bij het detecteren van de aanwezigheid en locatie van mogelijke myositis.

Het maakt het ook mogelijk om de meest aangetaste spiergebieden te identificeren en zo het punt te bepalen waarop de spierbiopsie moet worden uitgevoerd, waardoor het aantal fout-negatieven aanzienlijk wordt verminderd.