De beelden van ernstig ondervoede kinderen oppompen van Madaya dat kwam in januari aan het licht 2016 schokte terecht de wereld. Deze afbeeldingen hebben ook een a gemarkeerd kritisch probleem in gewapende conflicten vandaag - humanitaire toegang.

In Syrië, Irak, Jemen, Zuid-Soedan en eldersworden humanitaire organisaties, zoals het ICRC, geconfronteerd met hindernissen die het moeilijk maken om mensen te bereiken die levensreddende hulp nodig hebben. Maar helpen humanitaire luchtlandingen echt bij het oplossen van het probleem van toegang voor humanitaire hulp?

Soms komt het neer op politiek, ondanks dat de oorlogsregels duidelijk maken dat partijen bij gewapende conflicten de verantwoordelijkheid dragen voor het voorzien in de behoeften van mensen die onder hun controle staan. Als onderdeel van deze verplichting moeten degenen die oorlogen voeren 'een snelle en ongehinderde doorgang van humanitaire hulp mogelijk maken en vergemakkelijken'. Naast politiek, milieu of logistieke factoren kan humanitaire hulp belemmeren. Wat de reden ook is, gewone mensen die in de oorlog verzeild zijn geraakt, lijden vaak als humanisten ze niet kunnen bereiken.

In dergelijke omstandigheden hebben humanitaire organisaties en soms militairen de afgelopen decennia hun toevlucht genomen tot hulp bij het vallen van de lucht; dat wil zeggen, het vrijgeven van hulpgoederen vanaf een hoogte boven aangewezen dropzones.

Wat zijn de voordelen van humanitaire airdrops?

Hulp bij het droppen van de lucht heeft voordelen - wanneer de infrastructuur slecht of niet aanwezig is, wanneer klimatologische omstandigheden gemeenschappen tijdelijk geïsoleerd maken, of wanneer humanitaire hulpverleners gemeenschappen niet kunnen bereiken vanwege onveiligheid, kunnen levensreddende voorwerpen dringend worden geleverd door middel van airdrops.

Er zijn veel succesvolle voorbeelden van humanitaire luchtlandingen die levens hebben gered, zoals de WFP-levering in 2012 van 345 ton voedsel naar ontheemden in Vakaga-regio in het noorden van de Centraal-Afrikaanse Republiek, of de luchtlandingen van het ICRC boven delen van Zuid-Soedan. Recenter, some hebben opgeroepen tot humanitaire luchtlandingen in Syrië om mensen te helpen die vastzitten in belegerde gebieden.

Humanitaire luchtlandingen zijn echter zeker niet de ideale manier om hulp te verlenen. Ze poseren unieke logistieke uitdagingen, zij zijn duur, ze kunnen risico's opleveren de veiligheid van burgers, kunnen in strijd zijn met de beste humanitaire praktijken en - op de lange termijn - uiteindelijk meer kwaad dan goed veroorzaken. Tegelijkertijd zijn humanitaire luchtlandingen soms de enige manier om wanhopige bevolkingsgroepen te bereiken.

Op basis van zijn diepgaande ervaring met het verlenen van principiële hulp, maar ook van zijn eigen humanitaire luchtlandingen in Zuid-Soedan en Afghanistan, is het ICRC van mening dat de volgende punten cruciaal zijn bij het overwegen of een humanitaire luchtlanding al dan niet passend is in een bepaalde context.

1. Humanitaire luchtlandingen zouden een laatste redmiddel moeten zijn

Airdrops mogen alleen als laatste redmiddel worden ingezet, als er geen andere optie is en als de getroffen bevolking over land niet bereikbaar is. Zelfs met dergelijk bekwaam personeel kan er iets misgaan, zoals gebeurde bij een recente luchtlanding door het WFP boven Deir Ezzor, in het oosten van Syrië, waar een ontoegankelijke belegerde bevolking niet voldoende voedselvoorraden heeft. Geen van de humanitaire hulp bereikte de beoogde mensen als gevolg van technische problemen die ertoe leidden dat alle 21 paletten ofwel beschadigd raakten, buiten het doel vielen of niet werden vermeld. In Zuid-Soedan zijn ICRC-medewerkers ter plaatse om de hulp te ontvangen en toezicht te houden op de distributie, maar dit is misschien niet mogelijk in een context waarin de toegang voor humanitaire hulp geblokkeerd is.

2. Hulp mag geen kwaad

De risico's van onbedoelde schade worden met name verhoogd tijdens humanitaire luchtlandingen, waarmee zorgvuldig rekening moet worden gehouden. Er moeten er zijn controle van de distributie van uit de lucht gehaalde items naar de meest behoeftigen, en een manier om te regelen hoe de hulp vervolgens wordt gebruikt.

Het leveren van plotselinge en onbewaakte soorten voedsel aan mensen die ondervoed zijn of zelfs verhongeren, kan ernstige levensgevaar opleveren. Deze risico's moeten worden afgewogen tegen het leveren van niets per vliegtuig, of de vertraging die een gronddistributie kan oplopen. Humanitaire luchtlandingen kunnen ook een reëel fysiek gevaar vormen voor degenen die hulp nodig hebben; gekwalificeerd personeel, vrijwilligers of lokale gemeenschapscontacten moeten ter plaatse zijn om de "drop zone" te controleren om onnodige verwondingen te vermijden en om een ​​ordelijke, niet-gewelddadige verdeling van de hulp te verzekeren.

3. Humanitaire luchtlandingen moeten onpartijdig zijn

Een ander centraal uitgangspunt van humanitair optreden is dat de hulp onder de burgers moet worden verdeeld zonder nadelig onderscheid, of met andere woorden onpartijdig. Elke organisatie die airdrops overweegt, moet goed nadenken over de gevolgen, op korte en lange termijn, voor het bredere conflict. Humanitaire actie mag nooit de indruk wekken dat er "goede" of "slechte" burgers zijn. Dit geldt natuurlijk voor de verdeling van elke vorm van hulp, maar is vooral relevant voor gemeenschappen die ontoegankelijk zijn geworden door een belegering of blokkade door een strijdende partij.

4. Airdrops mogen de behoefte aan humanitaire toegang niet vervangen

Humanitaire airdrops zijn een middel om levensreddende hulp te bieden in een situatie waarin er geen andere optie is - ze mogen de behoefte aan toegang vanaf de grond voor mensen in nood niet vervangen. Bij hulpverlening gaat het niet alleen om hulpverlening, maar soms ook om het herstellen van hoop en waardigheid door contact met de wereld. Burgers die het ICRC in januari in Madaya, Syrië ontmoette, vertelden onze afgevaardigden inderdaad dat het feit dat ze hen konden zien, met hen konden praten en zelfs aanraken, net zo belangrijk was als de materiële hulp. Humanitaire luchtlandingen mogen niet het risico lopen de zwaarbevochten toegang van bestaande humanitaire actoren op de grond verder te beperken.