Афзоиш ва коҳиши сартарош-ҷарроҳон
Саёҳат тавассути таърихи тиб аз Аврупои қадим ба ҷаҳони муосир
Нақши сартарошҳо дар асрҳои миёна
дар Асрҳои миёна, сартарош-чароххо шахсиятҳои марказии манзараи тиббии Аврупо буданд. Тақрибан дар соли 1000-и милодӣ ба вуҷуд омадаанд, ин шахсон бо таҷрибаи дугонаи худ дар нигоҳубин ва расмиёти тиббӣ машҳур буданд, ки аксар вақт манбаи ягонаи ёрии тиббӣ дар ҷамоатҳои маҳаллӣ буданд. Дар аввал онҳо дар ҷои кор пайдо шуданд монастирҳо риштароштани рохибон, талаби динй ва тандурустии замон аст. Онҳо инчунин барои амалияи хунрезӣ, ки аз роҳибон ба сартарошҳо гузаштанд, масъул буданд ва ба ин васила нақши онҳоро дар соҳаи ҷарроҳӣ мустаҳкам карданд. Бо мурури замон, сартарош-ҷарроҳон бештар иҷро карданд ҷарроҳиҳои мураккаб ба монанди ампутатсия ва каутеризатсия, ки дар замони ҷанг ҳатмӣ мешаванд.
Эволютсияи касб
дар Renaissance, аз сабаби махдуд будани дониши чаррохии табибон, сартарош-чароххо шухрат пайдо карданд. Онҳоро ашроф пазироӣ мекарданд ва ҳатто дар қалъаҳо амал мекарданд, ҳунарнамоӣ мекарданд амалиёти ҷарроҳӣ ва ампутатсия гайр аз муйтарош-ти мукаррарии худ. Бо вуҷуди ин, онҳо имтиёзи эътирофи академиро надоштанд ва маҷбур буданд, ки ба гильдияҳои тиҷоратӣ шомил шаванд ва ба ҷои он шогирд омӯзанд. Ин ҷудоӣ байни ҷарроҳони академӣ ва сартарош-ҷарроҳон аксар вақт боиси ташаннуҷ мегардад.
Ҷудошавии сартарошҳо ва ҷарроҳон
Сарфи назар аз аҳамияти таърихии худ, нақши сартарош-ҷарроҳон оғоз ёфт таназзул дар асри 18. Дар Фаронса дар соли 1743 сартарошону сартарошонро аз амали ҷарроҳӣ манъ карданд ва баъд аз ду сол дар Англия ҷарроҳон ва сартарошонро ба таври қатъӣ ҷудо карданд. Ин боиси таъсиси Коллеҷи шоҳонаи ҷарроҳон дар Англия дар соли 1800, дар ҳоле ки сартарошҳо танҳо ба мӯй ва дигар ҷанбаҳои косметикӣ тамаркуз мекарданд. Имрӯз, сутуни сартарош классикии сурх ва сафед ёдгории гузаштаи ҷарроҳии онҳост, аммо вазифаҳои тиббии онҳо аз байн рафтаанд.
Мероси сартарош-ҷарроҳон
Сартарош-чарроххо тарки як дар таърихи тибби Аврупо тамғаи фаромӯшнашаванда гузоштааст. Онҳо на танҳо кӯмаки тиббии заруриро таъмин мекарданд, балки онҳо инчунин ба мизоҷони худ ҳамчун шахсони боэътимод хизмат мекарданд ва то пайдоиши психиатрия ҳамчун як фанни алоҳида дар солимии равонӣ нақши муҳим бозиданд. Дар хотир доштани саҳми онҳо барои фаҳмидани таҳаввулоти тиб ва ҷомеа муҳим аст.
Манбаъњои