Folie à deux (gedeelde psychotische stoornis): oorzaken, symptomen, gevolgen, diagnose en behandeling

By Cristiano Antonino On Oktober 28, 2022

Gedeelde psychotische stoornis', ook wel Lasègue-Falret-syndroom of 'gedeelde psychose' of 'folie à deux' (dwz 'gedeeldheid gedeeld door twee') in de psychiatrie verwijst naar een zeer zeldzaam psychiatrisch syndroom waarbij een symptoom van psychose – meestal een paranoïde of waanvoorstellingen - wordt overgedragen van de ene persoon naar de andere

Het effect is zodanig dat beide individuen op een synergetische en potentieel exponentiële manier aan dezelfde wanen en/of hallucinaties lijden.

In het Engels wordt de stoornis "gedeelde psychose" of "gedeelde waanstoornis" of "Lasègue-Falret-syndroom" of "geïnduceerde waanstoornis" of "gedeelde psychotische stoornis" genoemd.

Het Lasègue-Falret-syndroom, wanneer het door meer dan twee mensen wordt gedeeld, kan folie à trois (waanzin van drie), folie à quatre (waanzin van vier), folie à famille (gezinswaanzin) of zelfs folie à plusieurs (waanzin van velen) worden genoemd. ) afhankelijk van het aantal betrokken personen.

De waanzin van velen komt typisch voor bij gegroepeerde individuen, waarbij één individu (de 'goeroe') de andere individuen, die deel uitmaken van de 'sekte', overtuigt van hun waanvoorstellingen.

Over het algemeen leven getroffen personen in contact of zijn ze sociaal of fysiek geïsoleerd en hebben ze weinig interactie met andere mensen.

Het Lasègue-Falret-syndroom dankt zijn naam aan de twee Franse psychiaters die het in de 19e eeuw voor het eerst beschreven: Charles Lasègue en Jules Falret.

Gedeelde waanstoornis komt het meest voor bij vrouwen met een iets bovengemiddeld IQ, die geïsoleerd zijn van hun familie en die relaties hebben met een dominante persoon die wanen heeft.

De meeste gevallen voldoen ook aan de criteria voor een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis, die wordt gekenmerkt door een alomtegenwoordige angst die ertoe leidt dat ze constante geruststelling, ondersteuning en begeleiding nodig hebben.

Meer dan de helft van de gevallen heeft een familielid met een psychische stoornis die wanen omvat.

De gedeelde psychotische stoornis kan van twee soorten zijn, 'imposée' en 'simultanée'

Folie imposée (twee opgelegde waanzin)

In folie imposée creëert een dominant persoon (bekend als de 'inducer', 'primary' of 'principal') aanvankelijk een waangedachte tijdens een psychotische episode en legt deze op aan een andere persoon of personen (bekend als de 'secundaire(n)' of 'partner(s)'), ervan uitgaande dat de 'secundaire(n)'-proefpersoon(en) de psychotische stoornis niet zouden hebben gehad als ze geen interactie hadden gehad met de inductor.

In dit geval, als de individuen afzonderlijk in het ziekenhuis worden opgenomen, verdwijnen de wanen van de geïnduceerde persoon (personen) meestal zonder het gebruik van medicijnen.

Folie simultanée (gelijktijdige tweetal waanzin)

In folie simultanée beïnvloeden twee of meer personen, die onafhankelijk van elkaar aan een psychose lijden, de inhoud van hun respectievelijke wanen, zodat ze gelijk of sterk op elkaar lijken.

In dit geval, als de individuen afzonderlijk in het ziekenhuis worden opgenomen, blijven de wanen van elk psychotisch individu bestaan, maar hebben de neiging om weer anders te worden.

Oorzaken van gedeelde psychotische stoornis

De exacte oorzaken van duo-gekte zijn onbekend, maar er zijn twee belangrijke risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van de stoornis: intense stress en sociaal isolement.

Mensen die samen sociaal geïsoleerd zijn, hebben de neiging om afhankelijk te worden van degenen met wie ze geïsoleerd zijn, wat leidt tot een inducerende invloed op de mensen om hen heen.

In feite hebben mensen die een gedeelde waanstoornis ontwikkelen geen anderen die hen eraan kunnen herinneren dat hun ideeën onmogelijk of onwaarschijnlijk zijn, dus waanideeën worden gecementeerd in de hoofden van geïsoleerde individuen.

Juist om deze reden vereist de behandeling van een waanstoornis dat de getroffen personen van elkaar worden gescheiden.

Intense en langdurige psycho-fysieke stress, vooral in verband met schokken en zeer traumatische gebeurtenissen (bijv. getuige zijn van de gewelddadige dood van de ouders) is ook een veelvoorkomende factor in de ontwikkeling of verergering van verschillende psychische aandoeningen, waaronder krankzinnigheid in tweeën.

De meeste mensen die een gedeelde waanstoornis ontwikkelen, hebben een genetische aanleg voor psychische aandoeningen, maar deze aanleg is over het algemeen niet voldoende om een psychische stoornis te ontwikkelen: stress kan een trigger zijn bij personen met een genetische aanleg.

Wanneer iemand gestrest is, geeft de bijnier cortisol (het stresshormoon) af aan het lichaam, waardoor het niveau van dopamine in de hersenen stijgt; deze verandering kan worden gekoppeld aan de ontwikkeling van een psychische aandoening, zoals een gedeelde waanstoornis.

Type wanen

Waanideeën zijn vaste, onwankelbare en hardnekkige overtuigingen of misvattingen, en veranderen dus niet, zelfs niet wanneer een persoon tegenstrijdig bewijs wordt gepresenteerd.

Een waanvoorstelling moet, om als zodanig te worden beschouwd, worden beschouwd in de historisch-sociaal-culturele omgeving van het onderwerp: bijvoorbeeld sommige ideeën van een Australische inboorling of een oude Romein of een Spanjaard die in de Middeleeuwen leefde, zouden niet als waanideeën worden beschouwd, ook al kunnen ze als zodanig worden beschouwd door een Italiaan die in het jaar 2000 leeft.

De waanideeën die individuen kunnen treffen die door waanzin in tweeën zijn getroffen, kunnen van verschillende typen zijn.

Bizarre wanen

Dit zijn degenen die duidelijk onwaarschijnlijk zijn en niet worden begrepen door leeftijdsgenoten binnen dezelfde cultuur, zelfs degenen met psychische stoornissen; een persoon kan bijvoorbeeld denken dat al zijn organen zijn verwijderd en vervangen door die van iemand anders terwijl ze sliepen zonder littekens achter te laten en zonder wakker te worden.

Of iemand denkt misschien dat hij of zij al dood is.

Of de patiënt is ervan overtuigd dat zijn gedachten of emoties onder controle staan van een externe kracht of dat zijn ideeën zijn vervangen door die van andere mensen.

Niet-bizarre wanen

Komt veel voor bij mensen met persoonlijkheidsstoornissen en wordt begrepen door mensen binnen dezelfde cultuur.

Zo worden ongegronde of niet-verifieerbare beweringen van 'samenzweringen', zoals gevolgd door de FBI in ongemarkeerde auto's en geobserveerd door beveiligingscamera's, geclassificeerd als niet-bizarre waanideeën.

Wanen die congruent zijn met de stemming

Deze komen overeen met de emoties van een persoon binnen een bepaalde periode, vooral tijdens een episode van manie of depressie.

Een persoon met manie en dit soort waanideeën kan bijvoorbeeld met zekerheid geloven dat hij of zij op een bepaalde avond een miljoen euro zal winnen bij roulette, ondanks dat hij duidelijk geen manier heeft om de toekomst te voorspellen of de waarschijnlijkheid van een dergelijke gebeurtenis te beïnvloeden.

Evenzo kan iemand in een depressieve toestand er zeker van zijn dat zijn moeder door de bliksem zal worden getroffen en de volgende dag zal sterven, ondanks het feit dat hij geen middelen heeft om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen of te beheersen.

Neutrale stemmingswanen

In tegenstelling tot stemmingscongruente wanen, worden neutrale stemmingswanen niet beïnvloed door stemming en kunnen ze bizar of niet-bizar zijn; de formele definitie van Geestelijke gezondheid Dagelijks is 'een valse overtuiging die niet direct verband houdt met de emotionele toestand van de persoon'.

Biopsychosociale gevolgen van gedeelde psychotische stoornis

Zoals met veel psychiatrische stoornissen, kan gedeelde waanstoornis een sterk negatief effect hebben op de psychologische en sociale aspecten van iemands welzijn.

De onopgeloste stress als gevolg van een waanstoornis zal uiteindelijk bijdragen aan of het risico verhogen op andere negatieve gezondheidsresultaten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas, immunologische problemen en andere ziekten.

Deze gezondheidsrisico's nemen toe met de ernst van de ziekte, vooral als een getroffen persoon geen passende behandeling krijgt of zich eraan houdt.

Mensen met een waanstoornis hebben een significant hoog risico op het ontwikkelen van psychiatrische comorbiditeiten zoals depressie en angst.

Gedeelde waanstoornis kan een zeer negatieve invloed hebben op iemands kwaliteit van leven

Mensen met een psychische stoornis ervaren vaak een sociaal isolement, wat kan leiden tot gewelddadige acties tegen zichzelf (zelfverminking, zelfmoord...) en anderen.

Een persoon met een gedeelde waanstoornis is meestal niet in staat om zijn baan te beheren en ontslagen te worden, en niet in staat om een huwelijk en eventuele kinderen te beheren (verlies van ouderlijk gezag en echtscheiding).

gerelateerde berichten

Gezondheidsuitgaven in Italië: een groeiende last voor huishoudens

11-2024-XNUMX

Volièrewaarschuwing: tussen virusevolutie en menselijke risico's

4-2024-XNUMX

Een dag in het geel tegen endometriose

28-2024-XNUMX

Hoop en innovatie in de strijd tegen alvleesklierkanker

27-2024-XNUMX

Gedeelde waanstoornis is vaak moeilijk te diagnosticeren

Meestal zoekt de persoon met de aandoening geen behandeling, omdat ze zich niet realiseren dat hun waanvoorstelling abnormaal is omdat deze afkomstig is van iemand met een dominante positie die ze vertrouwen.

Bovendien, naarmate hun waanvoorstelling zich geleidelijk manifesteert en in de loop van de tijd sterker wordt, neemt hun twijfel in deze periode langzaam af.

Gedeelde waanstoornis wordt gediagnosticeerd wanneer de patiënt aan drie criteria voldoet:

de patiënt moet een delier hebben dat ontstaat in de context van een hechte relatie met een persoon met een reeds vastgesteld delier;
het delirium moet sterk lijken op of zelfs identiek zijn aan het delirium dat is vastgesteld door de andere persoon met delirium;
het delirium kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis, stemmingsstoornis met psychologische kenmerken, een direct gevolg van de fysiologische effecten van middelenmisbruik of een algemene medische aandoening.

Gedeelde psychotische stoornis in DSM-4, ICD-10, DSM-5

De psychiatrische classificaties in de voorlaatste versie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders en de nieuwste versie van de International Classification of Diseases verwijzen naar het Lasègue-Falret-syndroom als gedeelde psychotische stoornis (DSM-4 – 297.3) en geïnduceerde waanstoornis (ICD). -10 – F24), hoewel de medische literatuur grotendeels de oorspronkelijke naam gebruikt.

Deze aandoening komt echter niet voor in de nieuwste versie van de DSM (de DSM-5, gepubliceerd in de VS in mei 2013 en in 2014 in Italië), die de criteria onvoldoende of ontoereikend acht. De DSM-5 beschouwt het Lasègue-Falret-syndroom niet als een aparte entiteit, maar als 'waanstoornis' of 'ander gespecificeerd schizofreen spectrum' en 'andere psychotische stoornis'.

Behandeling van gedeelde psychotische stoornis

De eerste stap in de behandeling is het scheiden van de twee personen: in het algemeen kan dit bij tweevoudige krankzinnigheid voldoende zijn om de door de inductor overgedragen wanen na verloop van tijd te laten verdwijnen of verminderen.

Als dit niet genoeg is om de wanen te stoppen, zijn er twee mogelijke manieren van handelen: farmacologische en niet-farmacologische.

Met behandeling zullen de wanen, en dus de ziekte, uiteindelijk zo veel verminderen dat het in de meeste gevallen praktisch zal verdwijnen.

Als het echter onbehandeld blijft, kan het chronisch worden en leiden tot angst, depressie, agressief gedrag en verder sociaal isolement: in dergelijke gevallen zullen de waanideeën waarschijnlijk niet verdwijnen, zelfs als de twee gescheiden zijn.

Drugs therapie

Als alleen scheiden niet werkt, worden vaak voor een korte periode antipsychotica voorgeschreven om de wanen te voorkomen.

Antipsychotica zijn medicijnen die de symptomen van psychose, zoals wanen of hallucinaties, verminderen of verlichten.

Andere toepassingen van antipsychotica zijn onder meer het stabiliseren van de stemming bij mensen met stemmingswisselingen en stemmingsstoornissen (dwz bij bipolaire patiënten), het verminderen van angst bij angststoornissen en het verminderen van tics bij mensen met Tourettes.

Antipsychotica genezen geen psychose, maar helpen de symptomen te verminderen. Medicijnen hebben meer succes als ze worden gecombineerd met niet-medicamenteuze therapie.

Hoewel antipsychotica krachtig en vaak effectief zijn, hebben ze bijwerkingen, zoals het opwekken van onwillekeurige bewegingen, dus mogen ze alleen worden ingenomen als dit absoluut noodzakelijk is en onder toezicht van een psychiater.

Niet-medicamenteuze therapie

De twee meest voorkomende vormen van therapie voor personen met een gedeelde waanstoornis zijn persoonlijke therapie en gezinstherapie:

Persoonlijke therapie is individuele begeleiding die gericht is op het opbouwen van een relatie tussen de hulpverlener en de patiënt en als doel heeft een positieve omgeving te creëren waarin de patiënt het gevoel heeft vrij en eerlijk te kunnen spreken. Dit is voordelig, omdat de hulpverlener meestal meer informatie van de patiënt kan krijgen om een beter idee te krijgen hoe hij/zij hem/haar kan helpen. Bovendien, als de patiënt vertrouwt op wat de hulpverlener zegt, zal het gemakkelijker zijn om de illusie te weerleggen.
Gezinstherapie is een techniek waarbij het hele gezin samen in therapie gaat om aan hun relaties te werken en manieren te vinden om de illusie binnen de gezinsdynamiek te elimineren. Als iemands zus bijvoorbeeld de aanjager is, moet de familie erbij worden betrokken om ervoor te zorgen dat de twee gescheiden zijn en om te begrijpen hoe de gezinsdynamiek hier omheen werkt. Hoe meer steun een patiënt heeft, hoe groter de kans dat hij zal herstellen, vooral omdat krankzinnigheid in tweeën meestal optreedt als gevolg van sociaal isolement.

Prognose

Helaas zijn er niet veel statistieken over de prognose van gedeelde waanstoornis, omdat het een zeer zeldzame ziekte is en men denkt dat de meeste gevallen niet worden gemeld; met de juiste behandeling is de prognose echter meestal erg goed.

controverses

Toegeven dat de waanideeën van een groep mensen die aan een dergelijke stoornis lijden inderdaad waanvoorstellingen zijn, zou echter in strijd zijn met een grondbeginsel van de psychiatrie: de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders stelt dat een persoon NIET als waanvoorstelling kan worden gediagnosticeerd als het geloof in vraag wordt algemeen aanvaard door andere leden van hun cultuur of subcultuur (anders zou zelfs de katholieke religie, met haar geloof in een onzichtbare god, als psychiatrisch relevant worden beschouwd).

Wanneer een vrij grote gemeenschap van mensen daardoor uiteindelijk iets onwaars - of in ieder geval NIET aantoonbaar - en potentieel gevaarlijk uitsluitend op basis van 'van horen zeggen' gaat geloven, worden deze overtuigingen daarom niet als 'waanideeën' beschouwd, maar eerder als 'massahysterie'.

Een wereldwijde religie is in zekere zin een reeks waanideeën die zo wijdverbreid zijn dat ze aanleiding geeft tot een massahysterie die op haar beurt zo wijdverbreid is geworden dat het 'normaal' is geworden.

Wanneer een 'officiële' religie niet langer wijdverbreid is, wordt ze weer waanvoorstellingen: geloven in het idee van het bestaan van Zeus wordt tegenwoordig als waanvoorstellingen beschouwd, maar de psychiatrie zou het 2000 jaar geleden niet zo hebben beschouwd. Religie wordt weer een delirium als het ophoudt wijdverbreid te zijn.

Curiosity

De film van regisseur Todd Phillips, met in de hoofdrollen Joaquin Phoenix en Lady Gaga, die in oktober 2024 in de bioscoop zal verschijnen als vervolg op de film Joker (2019), zal “Joker: Folie à deux” heten.

Er wordt daarom aangenomen dat er verwijzingen in de plot zijn naar de psychiatrische ziekte die in dit artikel wordt besproken.