Herpes zoster: deze ziekte manifesteert zich met microscopisch kleine huidlaesies en pijn

Herpes zoster, algemeen bekend als gordelroos, is een virale ziekte die wordt veroorzaakt door het varicella-zoster-virus (VZV)

Het beïnvloedt bij voorkeur de zenuwganglia. Het is een wijdverbreide ziekte en we worden er dagelijks mee omringd.

Onze immuunafweer is zodanig dat ze de virale activiteit gewoonlijk remmen of minimaliseren.

Geschat wordt dat 1 op de 10 mensen op volwassen leeftijd ten minste één episode van gordelroos zal hebben.

Wat zijn de oorzaken? Hoe wordt het behandeld?

Symptomen van herpes zoster

In sommige gevallen breekt de immuunbarrière af en begint het virus zijn lokale diffusie- en verspreidingscapaciteiten te vergroten, waarbij het bij voorkeur de zenuwvezels beschadigt en, in het begin, lokale reactieve verschijnselen in de huid veroorzaakt.

Deze worden gekenmerkt door microlaesies en puisten (vergelijkbaar met die van waterpokken), in een zeer voor de hand liggende en pijnlijke vorm die typisch het verloop van de onderliggende zenuw volgt, en die voornamelijk treft:

• gezicht;
• borst;
• lagere ledematen.

Een episode duurt meestal 2 tot 4 weken en het belangrijkste symptoom is pijn.

Het kan gebeuren dat, voordat puistjes verschijnen, andere aandoeningen kunnen optreden, zoals:

• koorts;
• hoofdpijn
• jeuk;
• vermoeidheid;
• paresthesieën (veranderde perceptie van zintuiglijke prikkels).

In deze gevallen is het altijd beter om uw huisarts te raadplegen om te voorkomen dat de situatie verergert en om zo snel mogelijk met de meest geschikte behandeling te beginnen.

Herpes zoster, de remedie

Wanneer deze uitslag optreedt, wordt de typische antivirale, ontstekingsremmende en pijnstillende behandeling gebruikt, hoewel het altijd raadzaam is om te controleren of er geen bijkomende pathologieën zijn die op de een of andere manier de opening van de immuunbarrière hebben bevorderd, zoals voor bijvoorbeeld neoplastische (tumor)vormen.

Postherpetische neuralgie (PHN)

Als de pijn aanhoudt nadat de uitslag is verdwenen, heeft zich hoogstwaarschijnlijk een klinisch beeld ontwikkeld dat postherpetische neuralgie (PHN) wordt genoemd.

Soms is de pijn aanwezig vóór de herpesuitslag, soms treedt het op tijdens de acute fase, soms direct na genezing of zelfs enkele weken of maanden nadat het ziektebeeld van de huid is genezen.

Risicofactoren voor het ontstaan ​​van PHN zijn:

• vrouwelijk geslacht;
• gevorderde leeftijd;
• pijn of gevoelsstoornis voorafgaand aan de ontwikkeling van de uitslag;
• grotere ernst van pijn tijdens de acute cutane fase van herpes zoster;
• bredere verspreiding voor gordelroos uitslag.

Gegevens van twee grote klinische onderzoeken toonden aan dat 20% van de patiënten ouder dan 60 jaar, die correct werden behandeld met antivirale middelen in de acute fase, PHN ontwikkelden.

Dit aantal stijgt tot 41% wanneer rekening wordt gehouden met patiënten met hevige pijn tijdens de uitslag en 47% wanneer alleen vrouwelijke patiënten worden beschouwd met hevige pijn tijdens de herpes zosteruitslag en patiënten met reeds bestaande pijn of gevoeligheidsstoornis in het gebied van de uitslag.

De oorzaken van PHN

Het probleem ontstaat omdat het virus de zenuwvezels heeft beschadigd die gevoelig zijn in de gebieden waar de herpesinfectie zich heeft ontwikkeld.

Het is noodzakelijk dat de pijntherapeut ingrijpt voordat onomkeerbare zenuwbeschadiging optreedt.

Microscopisch is op het oppervlak van de zenuw een vorm van degeneratie zichtbaar van het beschermende membraan van de zenuw (myeline), dat de zenuw op ganglionniveau maar ook over het gehele verloop bedekt.

De pijn van postherpetische neuritis is onherleidbaar en beperkt de kwaliteit van leven van de patiënt enorm omdat het nooit stopt, dag of nacht.

Het beperkt de slaap, het eten, vooral als het zich ter hoogte van het gezichtskanaal bevindt, de ademhaling als het op thoracaal niveau is, dus het is een uiterst ernstige en belangrijke ziekte om te behandelen.

Behandeling voor postherpetische neuralgie

In dit verband zijn er specifieke en gerichte behandelingen, transcutaan, langs het verloop van de zenuw, die kunnen worden uitgevoerd met behulp van een naald, met de injectie van geschikte anesthetica of adjuvans, of met de eenvoudigere toepassing van zeer effectieve pleisters.

Herpes Zoster-pleisters en medicijnen die worden toegediend in geval van gordelroos

De eerste van de geneesmiddelen die op deze manier worden toegediend, is lidocaïne, een sterk geconcentreerd lokaal anestheticum dat gedurende 12 uur continu via een pleister wordt afgegeven, waarbij een constant niveau van analgesie wordt gehandhaafd waar het wordt aangebracht, waarna het moet worden vervangen, vooral bij het begin, wanneer de neuritis begint.

Wanneer de neuritis al is vastgesteld, wordt een zeer krachtig medicijn gebruikt, capsaïcine, afgeleid van chili-extract.

Dit, altijd aangebracht door middel van een pleister met een zeer hoge concentratie, moet worden uitgevoerd in een beschermde ziekenhuisomgeving en met grote voorzichtigheid omdat de dispersie van capsaïcine zeer schadelijk kan zijn voor het oog en de huid van de persoon die het uitvoert.

De toepassing duurt ongeveer 1 uur, waarna, als de werkzaamheid is bereikt, de patiënt een verbetering heeft, hoewel soms niet definitief, gedurende maximaal 6 maanden.

Elektrische neuromodulatie

Er zijn ook therapieën die het mogelijk maken om het elektrische signaal van de door het virus beschadigde zenuw te moduleren: deze behandelingen vallen in de categorie elektrische neuromodulatie.

Dit zijn zeer geavanceerde systemen die, door een zeer dunne elektrode in de patiënt wervelkolom, laat toe dat de vezels die de pijn dragen selectief worden gestimuleerd.

De implantatie gebeurt in 2 fasen en gebeurt onder plaatselijke verdoving:

• In de eerste fase (cfase test) wordt het dunne lood geplaatst. Het systeem wordt tijdelijk een paar weken op zijn plaats gelaten, zodat de patiënt kan beoordelen hoe effectief het werkelijk is;
• In de tweede fase, als de patiënt tevreden is met de verkregen analgesie, wordt de pulsgenerator geïmplanteerd, die sterk lijkt op een pacemaker.

Postherpetische neuropathie kan zich voordoen in vormen die schijnbaar klinisch vergelijkbaar zijn, maar heel verschillend in termen van het mechanisme dat het genereert.

Daarom blijft het een van de moeilijkst te behandelen chronische pijnaandoeningen.

Vaak hebben twee patiënten met ogenschijnlijk vergelijkbare postherpetische pijn zelfs totaal verschillende onderliggende mechanismen die even verschillende behandelingen vereisen.

Er zijn daarom enkele vormen waarin helaas geen bevredigende pijnverlichting kan worden bereikt.

Daarnaast moet de patiënt als geheel worden beschouwd: comorbiditeiten (aanwezigheid van andere ziekten) en de aandoening in het algemeen.

Ook de affectieve kant moet worden overwogen omdat het een chronische pijn is, een pijn die de kwaliteit van leven sterk beperkt en angst en depressie veroorzaakt.

Daarom is het belangrijk dat hij ook aan een psychologische reis begint.

De patiënt die een mogelijke oplossing voor zijn probleem ziet, is een patiënt die geneigd is te herstellen.

Zodra de symptomen en manifestaties zijn verdwenen, blijft de ziekte onder controle van het organisme zelf, dat het domein van immunocompetentie terugkrijgt.

Het risico op terugval is altijd aanwezig omdat het virus, eenmaal genesteld in de ganglia, nooit definitief verdwijnt, een beetje zoals een koortslip.

De toestand van welzijn van de patiënt is de beste preventie. Als hij of zij gezond is, geen problemen heeft en geen ernstige chronische bijkomende ziekten heeft, kan deze ziekte veilig onder controle worden gehouden.

Herpes zoster-vaccin

Er is ook recent goed nieuws: vanaf 2021 zal het nieuwe vaccin ter preventie van herpes zoster dat al goedgekeurd is door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) in 2017 en door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) in 2018 beschikbaar zijn, ook in Italië.

Het is een recombinant vaccin met adjuvans (dwz het bevat geen levend bestanddeel van het varicella-zoster-virus) dat het lichaam in staat stelt specifieke antilichamen tegen het varicella-zoster-virus aan te maken, waardoor de ontwikkeling van gordelroos en de complicaties ervan worden tegengegaan.

Het wordt toegediend in 2 intramusculaire doses met een tussenpoos van twee maanden.

Verschillende onderzoeken hebben de effectiviteit van het vaccin geëvalueerd bij het voorkomen van gordelroos en postherpetische neuropathie.

Met name:

• bij mensen ouder dan 50 was het vaccin 97% effectief tegen gordelroos en 100% effectief tegen postherpetische neuropathie;
• bij 70-plussers was de werkzaamheid 91% tegen gordelroos en 89% tegen postherpetische neuralgie.

Lees ook:

Wat is Impetigo bij volwassenen en kinderen en hoe het te behandelen?

Gordelroos, de pijnlijke terugkeer van het waterpokkenvirus

Bron:

GSD