Bąblowica jest infekcją postaci larwalnej tasiemca Echinococcus granulosus (bąblowica torbielowata, choroba bąblowica) lub Echinococcus multilocularis (choroba pęcherzykowa).

Objawy zależą od zajętego narządu, np. żółtaczka i ból brzucha w przypadku torbieli wątroby lub kaszel, ból w klatce piersiowej i krwioplucie w przypadku torbieli płuc.

Pęknięte torbiele mogą powodować gorączkę, pokrzywkę i ciężkie reakcje anafilaktyczne.

Diagnoza opiera się na badaniach obrazowych, badaniu płynu torbielowatego lub badaniach serologicznych.

Leczenie jest oparte na albendazolu, chirurgiczne lub jedno i drugie lub obejmuje aspirację torbieli z wkropleniem środka skolikobójczego.

Echinococcus granulosus jest szeroko rozpowszechniony na obszarach hodowli owiec na Morzu Śródziemnym, na Bliskim Wschodzie, w Australii, Nowej Zelandii, Afryce Południowej i Ameryce Południowej. Inne epidemie występują w niektórych częściach Kanady, Alaski i Kalifornii.

Psy są żywicielami ostatecznymi, u których w przewodzie pokarmowym występują dorosłe tasiemce, a zwierzęta roślinożerne (np. owce, kozy, świnie, bydło, wielbłądy, konie i jelenie) lub ludzie są żywicielami pośrednimi, u których rozwijają się zmiany torbielowate w wątrobie lub innych narządach.

Dorosłe E. multilocularis można znaleźć u lisów, kojotów i psów, a larwy bąblowc u małych dzikich gryzoni.

Bąblowica, zakażone psy są głównym nośnikiem sporadycznej infekcji u ludzi

1. multilocularis E. multilocularis występuje głównie w Europie Środkowej, na Alasce, w Kanadzie i na Syberii.

Jego naturalny zasięg inwazji w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych rozciąga się od Wyoming i Dakoty po obszary północno-zachodnie.

Rzadko Echinococcus vogelii lub Echinococcus oliganthus powodują u ludzi chorobę bąblową, która zwykle występuje w wątrobie. Choroba może mieć charakter wielotorbielowaty (E. vogelii) lub jednotorbielowaty (E. oliganthus).

Gatunki te występują w Ameryce Środkowej i Południowej.

Patofizjologia bąblowicy

Jaja połknięte z odchodów zwierzęcych (które mogą znajdować się na sierści psów lub innych zwierząt) wylęgają się w jelicie i uwalniają onkosfery (niedojrzałe formy pasożyta w otoczce embrionalnej).

Onkosfery penetrują ścianę jelita, migrują przez układ krążenia i zagnieżdżają się w wątrobie lub płucach, rzadziej mózgu, kościach lub innych narządach.

W przewodzie pokarmowym człowieka nie ma dorosłych robaków.

W tkance onkosfera E. granulosus zamienia się w cysty, powoli (zwykle przez wiele lat) rozrastają się do dużych, wypełnionych płynem, jednokomorowych zmian, torbieli bąblowca.

Wewnątrz tych cyst tworzą się kapsułki potomne zawierające liczne małe zakaźne protocysty.

Duże cysty mogą zawierać > 1 l wysoce antygenowego płynu bąblowcowego, a także miliony protoskolików.

Czasami torbiele potomne tworzą się wewnątrz lub na zewnątrz torbieli pierwotnych.

Jeśli torbiel wątroby pęknie lub wycieknie płyn, infekcja może rozprzestrzenić się na otrzewną.

1. multilocularis wytwarza lokalnie inwazyjne gąbczaste masy, które są trudne lub niemożliwe do leczenia chirurgicznego.

Torbiele znajdują się głównie w wątrobie, ale mogą kolonizować płuca lub inne tkanki.

Torbiele nie są duże, ale atakują i niszczą otaczającą tkankę i mogą powodować niewydolność wątroby i śmierć.

Symptomatologia bąblowicy

Chociaż wiele inwazji pojawia się w dzieciństwie, kliniczne objawy bąblowicy mogą nie być widoczne przez lata, z wyjątkiem przypadków, gdy cysty są zlokalizowane w ważnych narządach. Symptomatologia może naśladować guza zajmującego przestrzeń.

Wreszcie torbiele wątroby mogą powodować ból brzucha lub wyczuwalne masy. Jeśli przewód żółciowy jest niedrożny, może wystąpić żółtaczka. Pęknięcie przewodu żółciowego, jamy otrzewnej lub płuc może spowodować gorączkę, pokrzywkę lub ciężką reakcję anafilaktyczną.

Torbiele płuc mogą pękać, powodując kaszel, ból w klatce piersiowej i krwioplucie.

Diagnoza bąblowicy

• Diagnostyka obrazowa
• Testy serologiczne
• Badanie płynu torbieli

Wyniki CT, MRI i USG jamy brzusznej mogą być patognomoniczne dla bąblowicy torbielowatej w wątrobie, jeśli wykazują torbiele potomne i piasek bąblowcowy (protoskokowy i szczątki), ale może być problematyczne odróżnienie torbieli bąblowca od torbieli łagodnych, ropni lub łagodnych lub złośliwych nowotwory.

Diagnostyczna jest obecność piasku bąblowcowego (łuski przechodzą do płynu torbieli i tworzą biały osad) w aspiratu płynu torbieli. Kryteria Światowej Organizacji Zdrowia wykorzystują wyniki badań obrazowych do klasyfikacji cyst jako aktywnych, przejściowych lub nieaktywnych (1).

Zajęcie płuc może objawiać się w postaci okrągłych lub nieregularnych guzów na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej.

Bąblowica pęcherzykowa zwykle przedstawia się jako guz inwazyjny.

Testy serologiczne (test immunoenzymatyczny, test hemaglutynacji pośredniej) są czułe w wykrywaniu infekcji, co można potwierdzić wykazując antygeny bąblowicy metodą immunodyfuzji (arc 5) lub immunoblot. CBC z formułą może wykryć eozynofilię.

Leczenie bąblowicy

• W przypadku bąblowicy wątrobowej, resekcja chirurgiczna
• Aspiracja przezskórna, a następnie wkroplenie środka skolikobójczego i resekcja
• Albendazol sam lub w połączeniu z resekcją chirurgiczną lub aspiracją
• Tylko obserwacja
• W przypadku echinokoków pęcherzykowych, jeśli to możliwe, resekcja chirurgiczna, plus albendazol

Leczenie bąblowicy torbielowatej (bąblowicy) różni się w zależności od rodzaju, lokalizacji i liczby torbieli oraz wyników badań obrazowych wskazujących, czy torbiele są aktywne, przejściowe czy nieaktywne (1).

Resekcja chirurgiczna może być lecznicza i jest najlepszym sposobem leczenia skomplikowanych zmian o następującej charakterystyce: torbiele pęknięte, torbiele z przetokami żółciowymi, torbiele uciskające struktury życiowe, torbiele z torbielami potomnymi, torbiele o średnicy > 10 cm, torbiele powierzchowne z ryzykiem pęknięcia z powodu urazu i torbieli, którym towarzyszy choroba pozawątrobowa.

W przypadku małych (< 5 cm), prostych i jednokomorowych torbieli niektóre ośrodki wykonują przezskórną aspirację pod kontrolą CT, po której następuje wkroplenie środka skolikobójczego (np. hipertoniczny roztwór soli) i reaspiracja (przezskórna aspiracja-wstrzyknięcie-ponowna zastrzyk-oddychanie]).

Aby zapobiec zakażeniom przerzutowym, które mogą wystąpić, jeśli zawartość torbieli wycieknie podczas zabiegu lub jeśli materiał zostanie nieumyślnie pominięty, albendazol podaje się zazwyczaj na tydzień przed, w trakcie i co najmniej 4 tygodnie (do 6 miesięcy w zależności od odpowiedzi klinicznej i obrazowej) po operacja lub wkroplenie środka skoleksującego i ponowne oddychanie.

Małe jednokomorowe torbiele bąblowca można leczyć samym albendazolem przez kilka miesięcy, przy 30% wyleczeniu.

Sam albendazol jest również leczeniem z wyboru w przypadku nieoperacyjnych torbieli.

Sama obserwacja jest opcją dla bezobjawowych torbieli, które są naturalnie inaktywowane (nie inaktywowane przez leczenie farmakologiczne).

U kilku pacjentów przeszczep wątroby zakończył się pełnym sukcesem.

Dawka albendazolu wynosi 400 mg doustnie 2 razy dziennie (7.5 mg/kg 2 razy dziennie u dzieci do maksymalnie 400 mg 2 razy dziennie). Drugim wyborem jest. mebendazol 40-50 mg/kg masy ciała dziennie.

Pacjenci z bąblowicą pęcherzykową wywołaną przez E. multilocularis powinni otrzymywać albendazol (w dawce dobowej stosowanej powyżej w przypadku bąblowicy torbielowatej) przez ≥ 1 tydzień, a następnie, w miarę możliwości, chirurgiczną resekcję, w zależności od rozległości, lokalizacji i objawów zmiany.

Rokowanie jest ponure, chyba że można usunąć całą masę larwalną.

Albendazol podaje się w sposób ciągły przez co najmniej 2 lata, a pacjenci są następnie monitorowani pod kątem nawrotów przez 10 lat lub dłużej.

Przedłużona terapia dużymi dawkami albendazolu może powodować mielosupresję, toksyczność wątroby i przejściową utratę włosów.

Podczas leczenia ważne jest monitorowanie morfologii krwi za pomocą formuły i enzymów wątrobowych.

Odniesienie do leczenia

Nabarro LE, Amin Z, Chiodini PL: Aktualne postępowanie w przypadku bąblowicy torbielowatej: przegląd praktyki specjalistycznej. Clin Infect Dis. 60(5):721-8, 2015. doi: 10.1093/cid/ciu931.

Czytaj także:

Emergency Live jeszcze bardziej…Live: Pobierz nową darmową aplikację swojej gazety na iOS i Androida

Jak zakontraktowane i leczone są infekcje Staphylococcus Aureus?

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe w Europie - dane wydają się bardziej niebezpieczne niż wcześniej

Pan-Resistance, Candida Auris w amerykańskich szpitalach: ostrzeżenie od CDC Atlanta

Zakażenia gronkowcem wrażliwe na wankomycynę: objawy i leczenie

Zakażenia gronkowcem opornym na metycylinę: objawy, diagnoza i leczenie

Ból gardła: kiedy jest spowodowany przez paciorkowce?

Źródło:

MSD