USG: co to jest, kiedy i dlaczego jest wykonywane
USG: kilkumilimetrowy płód w łonie matki, biodro noworodka, ramię młodego sportowca, wątroba dorosłego, pęcherz osoby starszej… wszystko to pozornie niezwiązane ze sobą rzeczy
Dziś jednak istnieje długa, cienka nić łącząca narządy i funkcje organizmu, która zaczyna się jeszcze przed pierwszym płaczem: możliwość „zobaczenia” wielu naszych ważnych struktur dzięki ultradźwiękom.
USG jest wysyłane przez bardzo popularne narzędzie diagnostyczne: ultrasonograf
Jest ona połączona z sondą, która poruszana i zorientowana rękami lekarza operującego przechwytuje powracające ultradźwięki i wysyła je z powrotem do skanera ultradźwiękowego, gdzie sygnały są dekodowane i przekształcane w obrazy.
Sygnały są następnie dekodowane i przekształcane w obrazy, dając dokładną definicję, prawdziwą mapę badanej części.
Fale ultradźwiękowe wnikają w tkankę, nie uszkadzając jej, ponieważ nie są promieniami rentgenowskimi.
Nie nakładają zatem żadnej formy ochrony na osobę, która może w związku z tym powtórzyć badanie kilka razy.
Samo zastosowanie ultradźwięków w ciąży, czyli na etapie, w którym na organizm płodu może mieć wpływ jakikolwiek zewnętrzny element, który może zakłócić jego rozwój, mówi wiele o nieszkodliwości badania.
Dlaczego USG?
Ultrasonografia może być wykorzystywana do badania wielu narządów (m.in. tarczycy, piersi, mięśni, wątroby i dróg żółciowych, trzustki, śledziony, nerek, prostaty, pęcherza moczowego, macicy i jajników) oraz określenia zmian strukturalnych w tych narządach w wyniku różnych chorób .
W szczególności ultradźwięki mogą ujawnić różnego rodzaju guzki, pod warunkiem, że osiągną znaczny rozmiar (5 – 10 mm).
Możliwe jest wykonanie różnych rodzajów USG:
– USG szyja: badanie tarczycy, przytarczyc i węzłów chłonnych szyi.
– USG sutka: badanie gruczołu sutkowego u młodych kobiet (do 35 roku życia) lub w celu uzupełnienia diagnostyki po mammografii.
– USG jamy brzusznej: badanie wątroby, dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego, trzustki, śledziony, nerek, aorty brzusznej, pęcherza moczowego.
– USG transrektalne: badanie prostaty i pęcherzyków nasiennych.
– USG jąder: badanie dymy i najądrza, splot żylny (ocena żylaków powrózka nasiennego).
– USG ginekologiczne: badanie macicy i jajników.
– USG mięśni i ścięgien: badanie stawów (bark, łokieć, nadgarstek, kolano, kostka; biodra tylko u niemowląt do 3 miesiąca życia), mięśni i ścięgien.
– USG skóry i tkanki podskórnej: badanie zmian (guzki, obrzęki itp.) w skórze i skórze właściwej oraz powierzchownych węzłach chłonnych (szyja, pachy, pachwiny itp.).
– USG biodra noworodka: badanie biodra noworodka do 3 miesiąca życia.
– USG naczyniowe: badanie żył i tętnic.
– USG położnicze: badanie płodu.
– Ultrasonografia interwencyjna: wskazówki ultrasonograficzne do manewrów pobierania próbek histologicznych i cytologicznych oraz manewrów terapeutycznych.
USG: jakie są ograniczenia tego badania?
Badanie nie pozwala na ocenę wszystkich części ciała, ponieważ USG nie może bez różnicy przejść przez różne jego struktury fizyczne.
Badanie jest zatem bezużyteczne przy ocenie narządów otoczonych kością lub powietrzem, ponieważ ultradźwięki nie mogą przez nie przejść i dlatego są odbijane.
Co należy zrobić przed USG?
W przypadku badania narządów jamy brzusznej (w szczególności wątroby i pęcherzyka żółciowego) dobrą praktyką jest przestrzeganie diety ubogiej w odpady (bez owoców i warzyw, serów i napojów gazowanych) przez 3 dni przed badaniem i poszczenie przez co najmniej 5 godziny przed badaniem (woda i leki można zażywać swobodnie).
Do badania narządów miednicy (pęcherz moczowy, macica i jajniki, prostata) wymagany jest pełny pęcherz (po wypiciu około 1 litra wody na godzinę przed badaniem).
W pewnych warunkach (badanie narządów jamy brzusznej i miednicy u pacjentów cierpiących na zaparcia oraz w transrektalnym np. badanie prostaty) wskazane jest wykonanie lewatywy oczyszczającej wieczorem przed badaniem.
W przypadku wszystkich innych badań nie jest konieczne żadne przygotowanie.
Jak przebiega badanie USG?
Badanie nie jest ani bolesne, ani nieprzyjemne.
Lekarz rozprowadza żel na powierzchni skóry nad badanym torem i przesuwa po nim sondę ultradźwiękową; badanie trwa 10 – 20 minut, podczas których pacjent musi unikać ruchu i musi w określonych porach i na prośbę badającego (tylko do badania górnej części brzucha) wstrzymać oddech.
Badaniu może towarzyszyć umiarkowany dyskomfort tylko podczas specjalnych zabiegów (wprowadzenie sondy do odbytnicy w badaniu przezodbytniczym, do pochwy w badaniu przezpochwowym).
Co należy zrobić po badaniu?
Po badaniu pacjent nie musi wykonywać żadnych specjalnych schematów ani recept i może natychmiast wznowić normalną aktywność.
W razie potrzeby lekarz może zalecić powtórne badanie po dokładnym przygotowaniu, jeśli to nie wystarczyło.
Czytaj także:
Ultrasonografia DVT też zawodzi – czy wystarczy do wykrycia prawdziwej choroby?
USG przezpochwowe: jak to działa i dlaczego jest ważne