Mukowiscydoza jest rzadką autosomalną recesywną chorobą genetyczną spowodowaną mutacją w genie zlokalizowanym na chromosomie 7, który koduje białko działające jako kanał dla chloru, zwane CFTR (Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator)

Mukowiscydoza, kiedyś śmiertelna w pierwszym roku porodu, jest obecnie chorobą, którą można wyleczyć, jednak pozostaje chorobą poważnie wyniszczającą, która obniża jakość życia pacjenta i skraca oczekiwaną długość życia.

Objawy i oznaki mukowiscydozy

Cechami charakterystycznymi mukowiscydozy są ziemista skóra, słaby wzrost i przyrost masy ciała pomimo normalnego przyjmowania pokarmu, nagromadzenie gęstego, lepkiego śluzu, częste infekcje płuc oraz kaszel lub duszność.

Samce mogą być bezpłodne z powodu wrodzonego braku nasieniowodów.

Objawy często pojawiają się w dzieciństwie, takie jak niedrożność jelit spowodowana patologiczną niedrożnością smółki u niemowląt.

W miarę wzrostu dzieci pojawiają się komplikacje związane z uwalnianiem śluzu do pęcherzyków płucnych.

Komórki rzęsate nabłonkowe pacjenta zawierają zmutowane białko, które prowadzi do wytwarzania nienormalnie lepkiego śluzu.

Słaby wzrost u dzieci zazwyczaj przedstawia się jako niezdolność do przybierania na wadze lub wzrostu w porównaniu z ich rówieśnikami.

Stan często nie jest diagnozowany, dopóki nie zostaną zbadane przyczyny tego słabego wzrostu.

Przyczyny zaburzeń wzrostu są wieloczynnikowe i obejmują przewlekłą infekcję płuc, słabą absorpcję składników odżywczych przez przewód pokarmowy oraz zwiększone zapotrzebowanie metaboliczne z powodu przewlekłego stanu chorobowego.

W rzadkich przypadkach mukowiscydoza może objawiać się zaburzeniem krzepnięcia krwi.

Małe dzieci są szczególnie podatne na zaburzenia wchłaniania witaminy K, ponieważ tylko niewielka ilość tej witaminy przenika przez łożysko, pozostawiając dziecko z bardzo niskimi zapasami.

Ponieważ czynniki II, VII, IX i X (czynniki krzepnięcia) są zależne od witaminy K, jej niski poziom może powodować problemy.

Patologia płuc jest konsekwencją niedrożności dróg oddechowych spowodowanej nagromadzeniem śluzu, zmniejszonym klirensem śluzowo-rzęskowym i stanem zapalnym.

Płuca w mukowiscydozie

Zapalenie i infekcja powodują urazy i zmiany strukturalne w płucach, prowadzące do różnych objawów.

We wczesnych stadiach powszechnymi stanami są nieustanny kaszel, obfite wytwarzanie plwociny i zmniejszona pojemność płuc.

Wiele z tych objawów występuje, gdy bakterie, które normalnie zasiedlają gęstą plwocinę, wymykają się spod kontroli i powodują zapalenie płuc.

W późniejszych stadiach zmiany w budowie płuc, takie jak patologie głównych dróg oddechowych (rozstrzenie oskrzeli), dodatkowo nasilają trudności w oddychaniu.

Inne objawy to odkrztuszanie krwi (krwioplucie), wysokie ciśnienie krwi w płucach (nadciśnienie płucne), niewydolność serca, trudności z uzyskaniem wystarczającej ilości tlenu (niedotlenienie) i niewydolność oddechowa wymagająca wspomagania maskami oddechowymi.

Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae i Pseudomonas aeruginosa to trzy najczęstsze drobnoustroje wywołujące infekcje płuc u pacjentów z mukowiscydozą.

Oprócz typowych infekcji bakteryjnych, osoby z tą chorobą zwykle rozwijają inne rodzaje chorób płuc.

Należą do nich alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna, w której reakcja organizmu na pospolity grzyb Aspergillus fumigatus powoduje pogorszenie problemów z oddychaniem.

Inną chorobą jest zakażenie Mycobacterium avium complex (MAC), grupą bakterii związanych z gruźlicą, która może powodować uszkodzenie płuc i nie reaguje na zwykłe antybiotyki.

Śluz obecny w zatokach jest równie gęsty i może również powodować zablokowanie przejść, powodując infekcję.

Może to powodować ból twarzy, gorączkę, wydzielinę z nosa, ból głowy i zwiększone trudności w oddychaniu.

U osób z mukowiscydozą może dojść do nadmiernego rozrostu tkanki nosowej (polipowatość zatok przynosowych) z powodu zapalenia wywołanego przewlekłymi infekcjami zatok.

Nawracające polipy mogą wystąpić u około 10% do 25% pacjentów z mukowiscydozą.

Powikłania sercowo-oddechowe są najczęstszą przyczyną zgonów (~80%) u pacjentów z tą chorobą.

Objawy żołądkowo-jelitowe i objawy mukowiscydozy

Przed badaniem prenatalnym i noworodkowym mukowiscydoza była często diagnozowana, gdy niemowlę nie było w stanie wydalić kału (smółka). Smółka może całkowicie zablokować jelita i spowodować poważną chorobę.

Ten stan, zwany niedrożnością smółki, występuje u 5-10% niemowląt z mukowiscydozą.

Ponadto u około 10% dzieci z tą chorobą częściej występuje wysunięcie wewnętrznej błony odbytniczej (wypadanie odbytnicy), spowodowane zwiększoną objętością stolca, niedożywieniem i zwiększonym ciśnieniem w jamie brzusznej wywołanym kaszlem.

Trzustka

Nieprawidłowe wydzieliny w trzustce blokują ruch enzymów trawiennych w dwunastnicy i powodują nieodwracalne uszkodzenie trzustki, często powodując bolesne zapalenie (zapalenie trzustki).

W cięższych i zaawansowanych przypadkach przewody trzustkowe pojawiają się zaniku.

Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki występuje u większości (85% do 90%) pacjentów z mukowiscydozą.

Jest to związane głównie z „ciężkimi” mutacjami w genie CFTR, w którym oba allele są całkowicie niefunkcjonalne (np. ΔF508/ΔF508).

Występuje u 10-15% pacjentów z jedną „ciężką” i jedną „średnią” mutacją genu CFTR, gdzie nadal występuje łagodna aktywność CFTR lub dwie „średnie” mutacje.

W tych łagodniejszych przypadkach funkcja zewnątrzwydzielnicza trzustki jest nadal wystarczająca, aby suplementacja enzymów nie była konieczna.

Gęste wydzieliny mogą również powodować problemy z wątrobą.

Żółć wydzielana w celu wspomagania trawienia może blokować drogi żółciowe, powodując uszkodzenie wątroby.

Z czasem może to prowadzić do powstawania blizn i guzowatości (marskości wątroby).

Wątroba nie oczyszcza krwi z toksyn i nie syntetyzuje ważnych białek, takich jak te odpowiedzialne za krzepnięcie krwi.

Choroba wątroby jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów związaną z mukowiscydozą.

Oprócz problemów z trzustką osoby z mukowiscydozą skarżą się na zgagę, niedrożność jelit spowodowaną wgłobieniem i zaparcia.

Osoby starsze z mukowiscydozą mogą rozwinąć dystalną niedrożność jelit z powodu zgrubienia stolca.

Niedożywienie

Brak enzymów trawiennych prowadzi do trudności w przyswajaniu składników odżywczych i ich późniejszego wydalania z kałem: „złe wchłanianie”.

Złe wchłanianie prowadzi do niedożywienia i słabego wzrostu.

Wynikająca z tego hipoproteinemia może być na tyle ciężka, że ​​powoduje uogólniony obrzęk.

Osoby z mukowiscydozą mają również trudności z wchłanianiem rozpuszczalnych w tłuszczach witamin A, D, E i K.

Cukrzyca w mukowiscydozie

Uszkodzenie trzustki może prowadzić do utraty komórek wyspowych, powodując postać cukrzycy charakterystyczną dla osób cierpiących na mukowiscydozę.

Jest to jedno z najważniejszych pozapłucnych powikłań choroby. Cukrzyca jest najczęstszym powikłaniem pozapłucnym w przypadkach mukowiscydozy.

Jest rozpoznawany jako odrębny byt i ma mieszane cechy typu 1 i typu 2.

Chociaż stosowane są doustne leki przeciwcukrzycowe, jedynym zalecanym leczeniem są wstrzyknięcia insuliny lub użycie pompy insulinowej.

W przeciwieństwie do klasycznej cukrzycy nie są zalecane żadne ograniczenia dietetyczne.

Witamina D, osteoporoza i palce Hipokratesa

Witamina D bierze udział w regulacji wapnia i fosforanów.

Słabe wchłanianie witaminy D w diecie, z powodu złego wchłaniania, może prowadzić do osteoporozy, stanu, w którym osłabione kości są bardziej podatne na złamania.

Ponadto u osób z mukowiscydozą często rozwijają się tak zwane palce hipokratyczne (zwane również pałkami) ze względu na niską zawartość tlenu w ich tkankach;

Niepłodność u pacjentów z mukowiscydozą

Niepłodność dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

Co najmniej 97% mężczyzn z mukowiscydozą jest bezpłodnych, ale nie bezpłodnych i może mieć dzieci z technikami wspomaganego rozrodu.

Główną przyczyną niepłodności u mężczyzn z mukowiscydozą jest wrodzony brak nasieniowodów (które normalnie łączą jądra z przewodami wytryskowymi prącia), ale mogą też potencjalnie wystąpić dodatkowe problemy, które mogą powodować azoospermię, teratospermię i oligoastenospermię.

Niektóre kobiety doświadczają trudności w prokreacji z powodu zagęszczenia śluzu szyjkowego lub niedożywienia.

W ciężkich przypadkach niedożywienie przerywa owulację i powoduje brak miesiączki.

Diagnoza mukowiscydozy: anamneza

Mukowiscydoza jest początkowo rozpoznawana w dzieciństwie lub dzieciństwie; jednak u niewielkiego odsetka pacjentów diagnozę stawia się w wieku dorosłym.

Pacjenci z mukowiscydozą często najpierw wykazują nawracające infekcje płuc.

Dzieci z mukowiscydozą mają częstsze i przedłużone infekcje dróg oddechowych niż normalne dzieci.

Większość dzieci z mukowiscydozą ma przewlekły kaszel i świszczący oddech.

W miarę postępu choroby nasilają się objawy związane z rozstrzeniem oskrzeli i nadreaktywnością oskrzeli.

Obserwuje się również hipokratyzm palców i duszność wysiłkową.

Gorączka jest przeważnie łagodna podczas zaostrzenia rozstrzenia oskrzeli, ale może być bardzo wysoka podczas epizodów zapalenia płuc.

W zaawansowanych stadiach choroby powikłania związane z zajęciem płuc obejmują hemoftyzę, która czasami jest masywna, odma opłucnowa, niedodma, niewydolność płucna i oddechowa.

Zajęcie trzustki w obecności mukowiscydozy powoduje zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki.

Brak enzymów trzustkowych powoduje utrudnione trawienie i złe wchłanianie.

Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki jest związana z biegunką i stolcami zawierającymi duże ilości tłuszczu.

Objawy te są często związane ze skurczowym bólem brzucha, niedożywieniem i niezdolnością do utrzymania odpowiedniego tempa wzrostu.

Inne mniej powszechne objawy żołądkowo-jelitowe wykrywalne w wywiadzie to czopki smółki, wgłobienie (przesuwanie się jednej części jelita do drugiej); wypadanie odbytnicy, niedrożność jelit, przedłużająca się żółtaczka noworodków, marskość wątroby, kamica żółciowa (kamienie żółciowe w woreczku żółciowym); nawracające zapalenie trzustki i cukrzyca.

Nieprawidłowości w produkcji potu objawiają się podwyższonym stężeniem soli w pocie.

Ten wzrost soli powoduje słony posmak na skórze i tworzenie się kryształków soli na skórze lub pod ubraniem, szczególnie w butach i butach.

Utrata elektrolitów w miesiącach letnich może skutkować nietolerancją ciepła, upadkiem, wyczerpaniem elektrolitów i odwodnieniem.

W wywiadzie objawy związane z górnymi drogami oddechowymi obejmują nawracające zapalenie zatok i rozwój polipów nosa.

Prawie wszyscy mężczyźni i większość kobiet z mukowiscydozą jest bezpłodna.

Jeśli kobieta z mukowiscydozą zajdzie w ciążę, nie ma pewności, że doniesie ona ciążę.

Nienarodzone dziecko będzie miało mukowiscydozę lub będzie nosiło gen mukowiscydozy.

Diagnoza: badanie obiektywne

W ciągu kilku lat od rozpoznania choroby obiektywne badanie pacjentów z mukowiscydozą jest prawie zawsze nieprawidłowe.

Pacjenci to zazwyczaj szczupłe dzieci lub młodzi dorośli.

If Niewydolność oddechowa jest obecne, wykorzystywane są dodatkowe mięśnie oddechowe.

Kaszel produktywny to niemal powszechne odkrycie. badanie kończyn może ujawnić cyfrowy hipokratyzm.

Badanie górnych dróg oddechowych ujawnia obecność polipów nosa lub bolesność zatok przynosowych.

Klatka piersiowa wydaje się mieć konfigurację beczkową.

W płucach pojawiają się gęste trzaski i syki.

W zaawansowanym stadium choroby hipoksemia objawia się sinicą wokół ust.

Osłuchiwanie serca może ujawnić płucną składową drugiego tonu, wskazującą na nadciśnienie płucne.

Rozdęcie żył szyjnych w szyja i obrzęk pedidium są związane z rozwojem prawostronnej niewydolności serca (serca płucnego).

Diagnoza: badania laboratoryjne

W analizie hemogazu wartości gazometrii we wczesnych stadiach choroby są prawie prawidłowe, z wyjątkiem wzrostu pęcherzykowo-tętniczego gradientu tlenu.

Hipoksemia w otaczającym powietrzu narasta wraz z postępem choroby, natomiast hiperkapnia i ciężka hipoksemia pojawiają się tylko w bardzo zaawansowanych stadiach choroby płuc.

Z kolei w mukowiscydozie wyniki biochemiczne surowicy i badanie hemochromocytometryczne nie wykazują typowych zmian.

Jednak podwyższenie stężenia wodorowęglanów w surowicy może być obserwowane jako konsekwencja przewlekłej niewydolności oddechowej, podczas gdy podwyższenie hematokrytu może odzwierciedlać przewlekłą hipoksemię.

Początek ostrego odoskrzelowego zapalenia płuc może prowadzić do podwyższenia białe krwinki z późniejszym pojawieniem się bardziej niedojrzałych form granulocytów.

W przeciwieństwie do tego, stężenie białka i albuminy w surowicy może być niskie w przypadku niedożywienia.

Pomiar zawartości elektrolitów w pocie jest standardową techniką potwierdzania diagnostycznego mukowiscydozy.

Po pobudzeniu wydzielania potu zbiera się go szczelnie i po zebraniu około 0.1 ml potu mierzy się zawartość elektrolitu.

W wieku pediatrycznym diagnozę mukowiscydozy diagnozuje się, gdy stężenie chloru w pocie przekracza 60 mEq/l, podczas gdy w wieku dorosłym wymagane jest stężenie chloru przekraczające 80 mEq/l. być wykonane.

Jeśli odpowiedź na ten test jest wątpliwa (między 50 a 80 mEq/l), powtórzenie tego pomiaru może rozwiać wątpliwości diagnostyczne.

Chociaż stężenie elektrolitów w pocie jest przydatne w potwierdzeniu rozpoznania mukowiscydozy, ocenę tę należy przeprowadzić bardzo skrupulatnie, w przeciwnym razie wyniki mogą być mylące.

Pacjenci z mukowiscydozą zazwyczaj mają patogenne mikroorganizmy w plwocinie; 3 najczęściej spotykane to Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae i Pseudomonas aeruginosa.

Szczep P. aeruginosa występujący u pacjentów z mukowiscydozą zazwyczaj wytwarza mucynę.

Ta śluzowata postać P. aeruginosa występuje prawie wyłącznie u pacjentów z mukowiscydozą i prawie wyłącznie w drogach oddechowych osób z zaawansowanymi postaciami choroby.

Poważne zaostrzenia mogą być jednak spowodowane przez kilka różnych szczepów P. aeruginosa wytwarzających mucynę.

Diagnostyka mukowiscydozy: spirometria

Testy czynnościowe płuc są bardzo przydatne w ocenie stopnia zaawansowania procesu chorobowego płuc i śledzeniu tempa progresji.

Śledzenie postępu procesu chorobowego pozwala klinicyście na zwiększenie terapii w przypadku nieoczekiwanego pogorszenia czynności płuc.

Spirometria zazwyczaj wykazuje niedrożność dróg oddechowych ze zmniejszeniem natężonej objętości wydechowej w ciągu 1 sekundy (FEV1), podczas gdy w zaawansowanych stadiach choroby można zaobserwować utratę natężonej pojemności życiowej (FVC).

Obie te zmiany mogą jednak ulec poprawie po podaniu leków rozszerzających oskrzela.

Objętość resztkowa zwiększa się na wczesnym etapie choroby i można ją wiarygodnie zmierzyć za pomocą pletyzmografu ciała.

Diagnoza: obrazowanie

RTG klatki piersiowej w charakterystyczny sposób wykazuje nadmierną ekspansję, diagnozowaną przez spłaszczenie przepon i zwiększenie przestrzeni powietrznej zamostkowej.

Powszechnie obserwuje się również pogrubienie ściany oskrzeli w postaci równoległych linii promieniujących na zewnątrz od wnęki płucnej i zwane „torami kolejowymi”.

Małe okrągłe zmętnienia są również widoczne na obwodzie płuc, co może oznaczać małe ropnie zlokalizowane dystalnie do niedrożnych dróg oddechowych.

Obszary te zwykle usuwają się, pozostawiając małe resztkowe cysty z procesu zakaźnego.

Inne nieprawidłowości obserwowane na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej obejmują niedodmę, zwłóknienie, adenopatię wnęki, odoskrzelowe zapalenie płuc i odmę opłucnową.

Diagnoza: badania genetyczne

Odkrycie genu mukowiscydozy umożliwiło również wykonanie genetycznych testów diagnostycznych pod kątem pewnych nieprawidłowości genetycznych związanych z mukowiscydozą.

Ocena samego genu delta F508 pozwoli w rzeczywistości zidentyfikować około 70% nieprawidłowych genów lub około 50% dotkniętych chorobą pacjentów.

Ponieważ jednak test nie może zidentyfikować 100 genów mukowiscydozy, jest bardziej odpowiedni do oceny pacjentów z podejrzeniem mukowiscydozy, którzy wykazują wątpliwe wyniki testu potowego lub osób, które wymagają porady genetycznej z powodu wysokiego ryzyka wystąpienia mukowiscydozy. poczęcie dzieci z mukowiscydozą.

Czytaj także:

Emergency Live jeszcze bardziej…Live: Pobierz nową darmową aplikację swojej gazety na iOS i Androida

Ciężka astma: lek okazuje się skuteczny u dzieci, które nie reagują na leczenie

Kaniula nosowa do terapii tlenowej: co to jest, jak jest wykonana, kiedy jej używać

Terapia tlenowo-ozonem: dla jakich patologii jest wskazana?

Tlen hiperbaryczny w procesie gojenia ran

Rozedma płuc: co to jest i jak ją leczyć. Rola palenia i znaczenie rzucenia palenia

Źródło:

Medycyna online