Lęk społeczny: co to jest i kiedy może stać się zaburzeniem

By Krystiana Antonina On Mar 29, 2022

Doświadczanie lęku społecznego oznacza doświadczanie aktywacji fizjologicznej, charakteryzującej się np. poceniem się, tachykardią, suchością w ustach, nudnościami, drżeniem itp., kiedy znajdujemy się w sytuacji społecznej, w której czujemy się poddani osądowi innych. Skąd bierze się ten niepokój?

Początki lęku społecznego

Lęk społeczny można rozumieć z perspektywy ewolucyjnej, sięgającej czasów naszych przodków, kiedy życie w grupie było konieczne i niezbędne do przetrwania w celu polowania, zdobywania pożywienia, wychowywania potomstwa i obrony przed niebezpieczeństwem; dzielenie się i współpraca były więc niezbędnymi warunkami przetrwania, a tym samym wykluczenie z grupy stanowiło realne zagrożenie.

Ta perspektywa pozwala nam lepiej wyjaśnić źródła lęku przed odrzuceniem społecznym oraz potrzebę akceptacji i uznania, a tym samym zrozumieć, dlaczego wszyscy ludzie chcą dobrze wyglądać i boją się odrzucenia ze strony innych.

Obecnie, choć nasze przetrwanie w mniejszym stopniu zależy od życia w grupie, w sytuacjach, gdy jesteśmy oceniani przez inne osoby (np. podczas rozmowy kwalifikacyjnej czy egzaminu na studia) większość ludzi odczuwa lęk, który na przeciętnym poziomie może nawet być przydatne dla optymalnej wydajności.

Kiedy lęk społeczny staje się zaburzeniem?

Nie ma wyraźnego oddzielenia między normalnym fobią społeczną a fobią społeczną, ale możemy pomyśleć o tym, co może nam pomóc w rozróżnieniu tych dwóch stanów.

Jednym z parametrów, który może nam pomóc zrozumieć, kiedy lęk społeczny staje się problemem wymagającym leczenia, jest stopień upośledzenia funkcjonowania i samopoczucia jednostki.

Osoby cierpiące na to zaburzenie lękowe doświadczają intensywnego niepokoju nawet w sytuacjach, w których nie podlegają ocenie innych (np. jedzenie w restauracji, proszenie o informacje), ponieważ boją się, że mogą zachowywać się w sposób poniżający lub aby inni zauważyli ich niepokój i dlatego osądzili ich jako śmiesznych lub słabych.

Odrzucenie lub negatywna ocena innych, które są ludzkimi doświadczeniami, które mogą charakteryzować relacje społeczne, stają się dla osób cierpiących na tę formę zaburzeń lękowych zagrożeniem, przed którym muszą się chronić za wszelką cenę za pomocą dysfunkcyjnych strategii radzenia sobie: w ten sposób unika się sytuacji lub, gdy nie jest to możliwe, konfrontuje je poprzez wdrażanie zachowań ochronnych, strategii, które w dłuższej perspektywie stanowią czynniki podtrzymujące zaburzenie.