Niedobór witaminy D, jakie skutki powoduje

By Krystiana Antonina On 19 maja 2023 r.

Nazywa się witaminą D, ale nie możemy jej uważać za witaminę w ścisłym tego słowa znaczeniu. Termin witamina w rzeczywistości identyfikuje substancje organiczne, które są niezbędne do życia i które muszą być koniecznie dostarczane wraz z dietą, ponieważ organizm nie jest w stanie ich syntetyzować

Z kolei witamina D jest syntetyzowana głównie poprzez ekspozycję na promienie słoneczne iw normalnych warunkach nie jest konieczne przyjmowanie jej z pożywieniem, aby osiągnąć odpowiednie stężenie.

Witamina D to właściwie prehormon, którego głównym zadaniem jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej

Spożycie w diecie zapewnia tylko 10-15% zapotrzebowania na witaminę D, podczas gdy większość jest syntetyzowana przez organizm poprzez syntezę skóry.

Witamina D występuje w dwóch postaciach: witaminy D2, czyli ergokalcyferolu, pochodzenia roślinnego oraz witaminy D3, czyli cholekalcyferolu, która pochodzi z cholesterolu i jest wytwarzana bezpośrednio przez organizm.

Będąc prehormonem, witamina D musi być aktywowana przez dwie hydroksylacje, czyli dwie reakcje enzymatyczne: pierwsza zachodzi w wątrobie, druga w nerkach.

Do czego służy witamina D

Witamina D odgrywa kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej: ułatwia ich wchłanianie w jelitach i zmniejsza wydalanie z moczem.

Oddziałuje również bezpośrednio na szkielet, sprzyjając jego fizjologicznemu wzrostowi i wspomagając jego ciągłą przebudowę, co jest niezbędne dla zapewnienia właściwości strukturalnych, elastyczności i wytrzymałości kości.

Ważne jest, aby we krwi występowało odpowiednie stężenie wapnia, gdyż przewlekły niedobór może prowadzić do zaburzeń mineralizacji kości, prowadząc do rozwoju krzywicy u dzieci i osteomalacji u dorosłych.

Krzywica jest szczególnie poważnym schorzeniem, ponieważ wpływa na rozwijające się kości, które nie osiągnęły jeszcze szczytowej masy i wiąże się ze zmniejszonym wzrostem związanym z określonymi deformacjami szkieletu, szczególnie kończyn.

Osteomalacja natomiast dotyka już dojrzałą kość i dlatego wiąże się głównie z osłabieniem szkieletu, który staje się bardziej kruchy i podatny na złamania.

Chociaż te stany są nadal powszechne w wielu krajach rozwijających się, na szczęście są coraz rzadsze w krajach uprzemysłowionych, w większości prezentując łagodną postać i tylko wyjątkowo obejmujące deformacje kości.

Co więcej, w ostatnich latach kilka badań wykazało, że witamina D, oprócz odgrywania kluczowej roli w utrzymaniu zdrowia szkieletu, bierze udział w wielu pozaszkieletowych funkcjach fizjologicznych.

Odkrycie obecności receptorów witaminy D w wielu komórkach i tkankach organizmu doprowadziło do postawienia hipotezy o możliwych funkcjach plejotropowych, tj. w ośrodkowym układzie nerwowym, sercowo-naczyniowym, odpornościowym oraz różnicowaniu i wzroście komórek.

Niektóre kierunki badań sugerowały możliwy związek między homeostazą witaminy D a chorobami zakaźnymi, metabolicznymi, nowotworowymi, sercowo-naczyniowymi i immunologicznymi.

Jednak pomimo dużej liczby przeprowadzonych badań należy podkreślić, że jak dotąd nie ma jednoznacznych danych na temat ochronnej roli witaminy D, a zatem nie ma solidnych i niepodważalnych podstaw do zalecania jej stosowania w tych obszarach.

Niedobór witaminy D – co robić?

Niestety w przypadku niedoboru nie ma jawnej symptomatologii; dlatego diagnozę stawia się głównie za pomocą badań krwi.

Zwykle odpowiednie wartości witaminy D wynoszą od 30 do 100 ng/ml: wartość między 20 a 30 jest zatem uważana za niewystarczającą, niedobór poniżej 20, a poważny niedobór poniżej 10.

I odwrotnie, przekroczenie progu 100 ng/ml powoduje nadmiar witaminy D, co również może prowadzić do zatrucia.

Jest to jednak bardzo rzadka przypadłość, która w żaden sposób nie może powstać w wyniku ciągłej ekspozycji na światło słoneczne, natomiast może być spowodowana niewłaściwym stosowaniem suplementów.

Z tego powodu każdy, kto ma niedobór witaminy D, powinien postępować zgodnie z zaleceniami specjalisty lub lekarza pierwszego kontaktu i unikać przyjmowania suplementów na własną rękę.

Z reguły preferowane jest, aby pacjent przyjmował codziennie, co tydzień lub co miesiąc suplementy witaminy D, które w normalnych warunkach przyjmuje się doustnie.

Preferowaną postacią jest postać nieaktywna, tj. cholekalcyferol, ta sama postać, która jest syntetyzowana przez organizm pod wpływem ekspozycji na słońce.

Tylko w szczególnych warunkach, takich jak złe wchłanianie, preferowane jest podawanie domięśniowe.

Należy pamiętać, że musimy odczekać co najmniej 3-4 miesiące, zanim wyniki suplementacji witaminą D zostaną potwierdzone badaniami krwi.

Jak zażywać witaminę D

W naszych szerokościach geograficznych dla utrzymania odpowiedniego poziomu witaminy D od marca do listopada wystarcza ekspozycja na światło słoneczne około 25% powierzchni ciała, przez co najmniej 15 minut 2-3 razy w tygodniu.

Podobne posty

Wydatki na opiekę zdrowotną we Włoszech: rosnące obciążenie gospodarstw domowych

Kwiecień 11, 2024

Alert wolierowy: między ewolucją wirusa a ryzykiem dla ludzi

Kwiecień 4, 2024

Dzień na żółto przeciwko endometriozie

Mar 28, 2024

Nadzieja i innowacja w walce z rakiem trzustki

Mar 27, 2024

Z kolei w pozostałych miesiącach intensywność światła słonecznego jest niewystarczająca do przekształcenia prekursora w witaminę D, dlatego ekspozycja na słońce może być niewystarczająca.

W tym okresie niektóre grupy powinny sprawdzać poziom witaminy D i rozważyć przyjmowanie suplementów z lekarzem.

Ponadto, choć ich spożycie nie jest decydujące, można również sięgać po źródła dietetyczne bogate w witaminę D, w tym tłuste ryby, takie jak łosoś, tuńczyk czy makrela, żółtko jaja, otręby i olej z wątroby dorsza.

Niedobór witaminy D: kto jest najbardziej zagrożony?

Grupy najbardziej narażone na niedobory to osoby starsze (u których zdolność syntezy skóry jest obniżona), osoby przebywające w placówkach opiekuńczo-wychowawczych lub osoby z niedostateczną ekspozycją na słońce, osoby o ciemnej karnacji (które w związku z tym mają więcej pigmentu skóry, co zmniejsza wchłanianie promieniowanie ultrafioletowe), kobiety w ciąży lub karmiące piersią, osoby cierpiące na otyłość oraz te, które mają rozległe patologie dermatologiczne, takie jak

bielactwo
łuszczyca
atopowe zapalenie skóry
oparzenia

Zagrożeni są również pacjenci z chorobami jelit, które powodują złe wchłanianie, osoby cierpiące na osteoporozę lub osteopenię, osoby z chorobami nerek i wątroby oraz osoby przyjmujące leki zaburzające metabolizm witaminy D, takie jak przewlekła terapia kortykosteroidami lub antykortykosteroidami.

Te kategorie pacjentów powinny okresowo sprawdzać poziom witaminy D, aw przypadku jej niedoboru uzgodnić przebieg suplementacji.