Pafupifupi nonsenu mwathandizapo kale ovulala omwe akhudzidwa ndi ngozi yapamsewu. Ndipo ena mwa inu mwakumanapo ndi ena omwe anali atakwiya. Koma bwanji za anthu omwe amafuna kudziwa ngati wodwala ayenera kulandira chithandizo kapena ayi?

Izi ndi zochitika zomwe a akatswiri azachipatala mwadzidzidzi Kenya amayenera kukumana nawo nthawi yodziwika potumiza ngozi yapamsewu ku Nairobi. Nthawi zambiri, anthu akamakwiya kapena kuchita zachiwawa apolisi nthawi zambiri amakhala kuti athane ndi zoterezi, koma zomwe zidachitika pansipa apolisi kunalibe kuti athetse. Cholinga chake ndichakuti izi zinali zenizeni mphindi yoyamba. Khamu lidayamba kukambirana titafika.

Vuto linanso ndiloti gulu lomwe latumizidwa silinalandirepo maphunziro amomwe angachepetsere chitetezo chilichonse chikamabuka. Izi ndi zomwe zidachitika.

 

Angy oyang'anira ngozi zapamsewu - Mlanduwo

"Chochitika chomwe ndikusankha ndi chimodzi chomwe ambirife takhala tikukumana nacho panthawi ina ndipo tingathe kugwirizana nazo pankhani ya kupanga chisankho pakati pa moyo wa wodwala ndi chitetezo chanu.

Pa 10th August 2016, pafupi ndi 1400hrs ndinalandira mayitanidwe kuchokera kwa wotumizira pa ntchito kuti panali ngozi ya pamsewu zomwe zinachitika pamtunda wa Popo zotsutsana ndi Kenya Bureau of Standards kumwera c, Nairobi. Ngoziyi inali kuphatikizapo galimoto yothandiza anthu ndi njinga yamoto, panali anthu awiri omwe akudandaula kuti anavulala. Ine ndi membala wanga timayankha kuitanidwe komweko ndi pofika, tinayima patali pafupifupi mamita 50.

Atangoyendetsa galimoto, ena mwa anthu omwe ankakhala pafupi ndi malowa anabwera kwa ife ndipo adayamba kutiuza ife chiwerengero cha anthu omwe anavulala ndipo akuyesera kutiwonetsa kumene anthu omwe anafawo anali. Tinapita kumalo ndipo tinazindikira kuti anthu ophedwa anali awiri. Nthawi yomweyo ine anajambula ndikujambula mtundu. Choyamba chovulazidwa chinali chodulidwa kwambiri pamphumi ndipo motero ndinamusaka ndikumusungira wofiira pomwe ena anali ndi zipsinjo zazing'ono pamlendo ndipo ankatha kuyembekezera pamene tinkapita koyambirira, kotero ndimamtenga mtundu wake wobiriwira. Nthawi yomweyo ndinauza mnzanga kuti Gwiritsani ntchito kupanikizika ndi tizilombo toyambitsa matenda kuti tipewe kutaya mwazi pamene ndikuyang'ana panjira ya wodwala wosadziwa.

Pakadali pano, khwimbi lomwe lidathandizira ngozi yapamsewu lidayamba kukhala lokalipa komanso lokalipa ndikunena kuti munthu woyamba kuvulala amayenera kuyang'ana kaye popeza ndi amene wakwera njinga yamoto ndipo wachiwiri yemwe anali kuyendetsa PSV ndi amene anali atamugogoda pansi ndi iye sankayenera chithandizo. Ndinayesera kufotokoza kwa gululo (mopanda pang'onopang'ono) kuti ntchito yanga ndi kupulumutsa miyoyo komanso osapereka chiweruzo pa yemwe ali woyenera kapena wolakwika koma samamvetsera.

Dalaivala anali kutayika kwambiri magazi koma khamu la anthu silinandilole kuti ndipitirizebe kuchipatala monga ena mwa iwo analiri kundiopseza ndi kuvulaza thupi ngati ndapitiriza kusamalira wodwala. Ine ndi anzanga omwe timagwirizana nawo tinkalankhula chilankhulo cha nato (makamaka chogwiritsidwa ntchito polumikizira waayilesi) ndipo tinagwirizana kuti chinthu chabwino chinali nthawi yomweyo ikani woyendetsa mu ambulansi ndipo pitani kuchipatala. Ndinalankhula ndi unyinji kuti atipatse njira yolumikizira ambulansi kuti titha kukhala ndi mwayi wothandizira ovulala onse, kuwauza kuti mpweya ndi zida ali mu ambulansi ndipo adavomera.

Choyamba tinasuntha dalaivala wa PSV van kupita ku ambulansi popeza anali wovulala kwambiri ndipo anali kuwonetsa zizindikilo ndi zizindikiro zakugwedezeka. Palibe paliponse pomwe anthu omwe adawonapo ngozi yapamsewu, adakwiya ndikuyamba kutukwana ndikuyamba kutukwana mpaka kufuna kutulutsa munthu yemwe wavulalayo pa ambulansi ndikumumenya, mwakutero tidangosiyidwa popanda kuchitapo kanthu koma kuthamangira ndi athu wodwala kupita kuchipatala. Pomwe amafuna wina ovulala ndi mikwingwirima yaying'ono kuti ayang'aniridwe woyamba.

Panthawi yonseyi, mnzanga ndi ine tinakhala bata kunja ngakhale kuti ankaopa kufa mkati mwathu ndipo tinapitiriza kukambirana ndi gululi ndikuwathandiza kumvetsa chifukwa chake tikupanga chisankho chomwechi. "

 

Angy oyang'anira ngozi zapamsewu - Kuwunika

"Tikafika pa malowa panali bata ndipo sitinali kuyembekezera kuti gulu lidzakwiya. Kumaloko, tinazindikira kuti gululi linakwiya chifukwa choyamba kuwonongeka (dalaivala wa van) anagunda anthu okwera njinga yamoto ndipo anthu ambiri omwe anali pamalowa anali okwera njinga zamoto ndipo ankafuna kutenga malamulo okhawo.

Zowoneka kuti wachiwiri wovulala pamsewu wangozi sanasiyidwe koma tidasiyidwa osasankha ndipo tiyenera kuganizira za chitetezo chathu choyamba komanso chovulala choyamba. Ichi chidali chisankho chachilendo chomwe tidapanga chifukwa nthawi zambiri ndikafika pamalo, chinthu choyamba chomwe timapanga ndikuwoneka bwino kenako ndikulankhulana kutumiza ngati tikufuna ambulansi yosungira. Pamene akudikirira kubwezeretsa koyambirira ndi kuyezetsa wodwalayo kumachitika ndipo pamene ambulansi yosungirako ikufika wodwala wovuta kwambiri amachotsedwa ndi ambulansiyo, pomwe ambulansi yoyambayo ikukhala kumbuyoko ndi zina zotayika.

Mu zochitikazi, sitinapeze mwayi wolankhulirana kuti titumize za ambulansi yosungira, chifukwa cha unyinji wokwiyitsidwa ndipo chifukwa chake sitinatsatire tsatanetsatane moyenera. M'malo mwake, tidatenga nthawi yayitali kuti tipeze chisamaliro choyambirira kwa ovulala chifukwa tidali awiri okha ndipo gululo lidakalipidwa khosi Ndipo m'mene tidapitiliza kuchita chisamaliro choyambirira timakambirana ndi gulu la anthu, motero kumachepetsa kulumikizana koyenera kwa ovulala. Chifukwa chakusowa kwa mabungwe ambiri monga apolisi omwe mwanjira iyi akadathandizanso kuti anthu azilamulira, tinamva osatetezeka komanso amantha motero sitinathe kudzipereka.

The dispatcher Ayenera kuti adzipeza zambiri kuchokera ku phwando lodziwitsa anthu kuti amvetsetse zomwe zikuchitika pansi kuti apange chisankho chodziwika ngati akuphatikizapo mabungwe ena monga apolisi.

Titafika kuchipatala pafupi ndi maminiti a 10 patapita nthawi ndipo tinamuuza wogulitsa zomwe zinachitikazo ndipo nthumwiyo inati apolisi ndikutumiza ambulansi ina kukayang'ana wodwala wachiwiri amene tasiya. Gulu la ambulansi lidaonetsetsa kuti apolisi anali pamsonkhanowo ndipo adayang'ananso wodwalayo koma popeza anali bwino sanamutengere kuchipatala ndipo anabwerera kumbuyo.

Powombetsa mkota, yankho linali pambali chifukwa cha gulu la anthu. Njira zotetezera sizinali malo. Chisamaliro kwa ovulala chikadaperekedwa ngati pakanakhala chiwongolero cha gulu mwatsatanetsatane, izi zikanagwira ntchito bwino mothandizidwa ndi apolisi ovala yunifomu. Komabe, pozindikira kuti ndife awiri okha pangoziyo ndipo sitinaphunzitsidwe zothana ndi zoopsa, tinayesetsa kuyendetsa gululi.
Chochitika ichi chinasintha maganizo anga pa kuphunzitsa anthu pazidzidzidzi, choncho nthawi zonse ndikayankha ndikuyesa kufotokoza kwa anthu zomwe zikuchitika ndikuwathandiza kuwathandiza pamene ndikuzindikira kuti mukalola anthu akuthandizani ndi ntchito zochepa kwambiri pamalowa amatha kukhala chete. "

 

#CRIMEFRIDAY - MALANGIZO OTHANDIZA

Zotsatira zachiwawa komanso zokayikitsa pakafukufuku wazaka zadzidzidzi

OHCA mwa oledzera - Zinthu zadzidzidzi zakhala ngati zachiwawa

Kupulumutsidwa kwachipatala Pansi pa Makhalidwe Otetezeka