Ślepota barw: co to jest?

By Krystiana Antonina On Kwiecień 24, 2023

Ślepota barw – lub dyschromatopsja – to stan, który prowadzi osobę cierpiącą do trwałej niezdolności do rozpoznawania i postrzegania kolorów

Ta zmieniona percepcja dotyczy – w zależności od przypadku – wszystkich stopni skali barw lub tylko niektórych z nich.

Termin „daltonizm” został nazwany na cześć Johna Daltona, który jako pierwszy – w 1794 roku – opisał to szczególne zaburzenie w swoim artykule „Nadzwyczajne fakty związane z widzeniem barw”.

Sam naukowiec cierpiał na czerwono-zieloną dyschromatopsję, a dokładniej, jak się później okaże, na deuteranopię.

Ślepota barw: czym jest spowodowana i kto na nią cierpi

Ślepota barw zależy od recesywnej mutacji znajdującej się w chromosomie X, więc ma głównie charakter genetyczny.

Dlatego w większości przypadków jest obecny u danej osoby od urodzenia.

Jak można się spodziewać, mężczyźni są bardziej narażeni na chorobę, ponieważ będąc nosicielami tylko jednego chromosomu X, jeśli wydaje się on zmutowany, osobnik jest znacznie bardziej narażony na ślepotę barw.

Osoby płci żeńskiej, mające „zapasowy” chromosom X w swoim zestawie genetycznym, są mniej narażone na rozwój ślepoty barw.

Ślepota barw może być również nabyta w wyniku choroby lub zatrucia lekami, takimi jak hydroksychlorochina, chemikaliami, takimi jak styren i rozpuszczalniki organiczne.

Daltonizm lub achromatopsję należy odróżnić od achromatopsji mózgowej, w przypadku której niezdolność do rozróżniania kolorów wynika z choroby mózgu, którą można również nabyć.

Ślepota barw: jak jest klasyfikowana

Ślepota barw to stan, który łączy w sobie cztery różne sposoby postrzegania kolorów: achromatopsję, protanopię, deuteranopię, tritanopię.

Achromatopsja

Osoby z achromatopsją mają widzenie monochromatyczne, widzą świat w czerni i bieli, nie są w stanie dostrzec czerwieni, żółci ani zieleni.

Oprócz niemożności rozróżnienia kolorów często występuje niska ostrość widzenia.

Protanopia i protanomalia

Osoby z protanopią są całkowicie niewrażliwe na zakres koloru czerwonego; osoby z protanomalią mają niewystarczającą wrażliwość tylko na zakres koloru czerwonego.

Deuteranopia i deuteranomalia/teranomalia

Osoby z deuteranopią są całkowicie niewrażliwe na zieloną gamę kolorów; osoby z deuteranomalią lub teranomalią mają jedynie niewystarczającą wrażliwość na gamę kolorów zielonych

Tritanopia i tritanomalia

Osoby z tritanopią są całkowicie niewrażliwe na zakres kolorów niebieskich; osoby z tritanomalią są tylko niedostatecznie wrażliwe na niebieski zakres kolorów.

Ślepota barw: diagnoza

Rozpoznanie daltonizmu ma miejsce w wieku około trzech lat, w wieku, w którym dziecko na ogół jest już świadome kolorów wokół siebie i jest w stanie zidentyfikować je za pomocą określonej nazwy.

Poddanie dziecka w wieku poniżej trzech lat diagnozie daltonizmu może być mylące dla powodzenia testu.

Diagnozę przeprowadza okulista korzystając z tablic Ishihary

Tak zwany test Ishihary został opracowany przez tytułowego lekarza – profesora Uniwersytetu Tokijskiego – i opublikowany po raz pierwszy w 1917 roku.

Ten test wykorzystuje 38 pseudoizochromatycznych tablic liczbowych, które mają być wyświetlane w sekwencji.

W tych tabelach liczby i tło mają tendencję do zacierania się, szczególnie w przypadku osób cierpiących na ślepotę barw.

W przypadku dzieci cyfry są zastępowane ścieżką, którą należy prześledzić lub podążać palcem.

W celu dalszego zbadania i dokładnego zbadania, na jaką postać dyschromatopsji cierpi pacjent, wskazane jest również wykonanie testu Farnswortha, który polega na ułożeniu serii kolorowych płytek w odpowiedniej kolejności kolorów.

Ponadto opracowano oprogramowanie – które można bezpłatnie pobrać na smartfon lub tablet – które pozwala wstępnie zasugerować możliwe wady postrzegania kolorów.

Podobne posty

Wydatki na opiekę zdrowotną we Włoszech: rosnące obciążenie gospodarstw domowych

Kwiecień 11, 2024

Alert wolierowy: między ewolucją wirusa a ryzykiem dla ludzi

Kwiecień 4, 2024

Dzień na żółto przeciwko endometriozie

Mar 28, 2024

Nadzieja i innowacja w walce z rakiem trzustki

Mar 27, 2024

Z drugiej strony, ostateczna diagnoza może zostać postawiona dopiero po kompleksowym badaniu okulistycznym przez okulistę z wykorzystaniem wspomnianych już testów.

Czy istnieje lekarstwo na ślepotę barw?

Obecnie ślepota barw nie jest niestety uleczalna.

Na poziomie eksperymentalnym prowadzone są badania terenowe z wykorzystaniem terapii genowej do leczenia ślepoty barw, ponieważ wada ma charakter genetyczny.

Istnieje kilka badań klinicznych opartych na integracji wadliwego genu (CNGB3) ze zdrowym.

W tej chwili próby obejmują kilku pacjentów z ciężkimi postaciami z towarzyszącym niedowidzeniem, najlepiej monogenowymi.

Istnienie różnych typów ślepoty barw, których leczenie wymagałoby zastąpienia nie tylko jednego genu, ale wielu genów, stanowi ograniczenie terapii genowej, która może przenosić tylko jeden wadliwy gen.

W związku z tym nadal nie ma sprawdzonych skutecznych terapii zwalczających ślepotę barw.