HIV: definicija, uzroci, simptomi, dijagnoza i prijenos

By Cristiano Antonino On Može 9, 2023

HIV je virus koji napada i uništava, posebno, vrstu bijelih krvnih stanica, CD4 limfocite, odgovorne za imunološki odgovor tijela

Progresivno sa HIV-om, imunološki sistem sve više slabi, do te mjere da se više ne može braniti od napada drugih virusa, bakterija, protozoa, gljivica i tumora.

Zapravo, HIV infekcija nema svoje specifične simptome, već se razvija kroz efekte koje izaziva na imunološki sistem.

Infekcija može biti tiha godinama, bez ispoljavanja ikakvih simptoma, a da se njome može shvatiti tek nakon pojave takozvane „oportunističke“ bolesti.

Geneza HIV virusa

Sa epidemiološke tačke gledišta, smatra se da se prva infekcija HIV-om dogodila u Africi krajem 1950-ih, nakon prelivanja – odnosno skoka vrsta – virusa koji izaziva stanje progresivne imunodeficijencije.

HIV bi stoga predstavljao mutiranu verziju SIV-a (Simian Immunodeficiency Virus) koji živi sa majmunima stotinama godina.

Do danas još uvijek ne postoji lijek ili vakcina za iskorenjivanje infekcije.

Međutim, u više od 40 godina života sa ovom patologijom na globalnom nivou, napravljen je ogroman naučni napredak.

Danas, zapravo, osobe sa HIV-om mogu voditi gotovo normalan život

To je moguće zahvaljujući primjeni efikasnih terapija koje se daju kombinovanim djelovanjem antiretrovirusnih lijekova.

Ovi lijekovi omogućavaju oporavak funkcionalnosti imunološkog sistema i stoga usporavanje progresije bolesti.

Važnost rane dijagnoze

Naučni dokazi govore da su očekivani životni vijek za one koji danas otkriju da imaju HIV i odmah započnu liječenje uporedivi sa životnim vijekom onih koji nisu pogođeni HIV-om.

Izvršenje testa na HIV, koji se po zakonu obavlja anonimno i brzo, je stoga veoma važan alat (jedini) za ranu dijagnozu ovog sindroma.

Test – poznat kao ELISA – sastoji se od jednostavnog, bezbolnog, brzog, anonimnog uzorka krvi koji se može besplatno primijeniti u bolnicama i ovlaštenim javnim/privatnim dijagnostičkim centrima.

Prisustvo HIV antitijela u krvi naziva se HIV seropozitivnost.

Iako su trenutne terapije sposobne ponuditi dobar kvalitet osobi pogođenoj HIV-om, društvena stigma (također podstaknuta nedostatkom informacija o ovoj temi) nesumnjivo utiče na psihičko blagostanje i terapijski put pacijenta.

HIV se obično razvija kroz dva različita stadija

U prvoj, nekoliko sedmica nakon infekcije, pacijenti mogu osjetiti simptome slične gripi, kožne manifestacije i noćno znojenje.

Ponekad je čak i ova prva faza potpuno asimptomatska i obično je praćena periodom, čak i vrlo dugim (8-10 godina), u kojem infekcija ostaje latentna, ne stvarajući ikakve smetnje.

U drugoj fazi mogu nastati takozvane „oportunističke“ bolesti.

Naime, uzrokovane virusima, bakterijama ili patogenim gljivama koje kod osoba sa neozbiljno oštećenim imunološkim sistemom ne bi izazvale nikakav sindrom.

Među njima su i neke posebne neoplazme uzrokovane snažno kompromitovanim imunološkim odgovorom.

Konkretnije, može se razlikovati između:

Akutna primarna infekcija
Otprilike 1 do 4 sedmice nakon zaraze HIV-om, više od 80% ljudi iskusi neke simptome, koji mogu uključivati
groznica
kožni osip ili bol u zglobovima
mijalgija (bolovi u mišićima)
astenija (osećaj umora)
grlobolja i/ili oralna kandidijaza
otečeni limfni čvorovi

Ređe se pojavljuju i:

glavobolja,
mučnina i povraćati,
povećana jetra/slezena,
gubitak težine,
oralna kandidijaza
neurološki simptomi uporedivi sa meningitisom (indikacija prisustva virusa u centralnom nervnom sistemu).

Vrlo mali broj slučajeva u svijetu je povezan s razvojem paralize lica.

Svaki poremećaj koji se procjenjuje pojedinačno je nespecifičan.

Kombinacija različitih simptoma mora izazvati kliničku sumnju u slučajevima rizičnog ponašanja.

Bez izvršenja specifičnog testa na HIV nije moguće dijagnosticirati akutnu infekciju uzimajući u obzir samo utvrđenu simptomatsku sliku.

Kao što je već spomenuto, u nekim slučajevima akutna primarna infekcija je čak i asimptomatska.

Ova početna faza traje od 1 do 4 sedmice i, ako su prisutni, simptomi se obično spontano povlače.

Tokom ove faze infekcije, imunološki sistem u crijevima trpi najznačajnije oštećenje.

Takvo oštećenje će uzrokovati „translokaciju crijevnih bakterija“.

Ovaj fenomen je odgovoran za hronično inflamatorno stanje tipično za HIV bolest

Pojedinci u akutnoj fazi su glavni nosioci HIV infekcije.

I zato što često nisu svjesni svog statusa i zato što je u ovoj fazi bolesti virusno opterećenje tipično vrlo visoko.

Kao odgovor na akutnu infekciju, imuni sistem pokušava da reaguje na replikaciju virusa tako što proizvodi anti-HIV antitela, pokrećući takozvani proces serokonverzije.

Moguća izlječenja

Tokom ove početne faze infekcije, prve 3-4 sedmice nakon infekcije, skrining test samo za HIV antitela (ELISA) možda i dalje neće biti pozitivan.

U tu svrhu, preporučljivo je davati kombinovane testove koji istovremeno otkrivaju prisustvo i anti-HIV antitela i virusnog antigena, nazvanog p24.

Budući da može proći nekoliko sedmica da se antitijela na HIV mogu otkriti, test treba ponoviti najmanje 4 sedmice nakon rizičnog kontakta.

Ako ne uspijete, uradite još jedan nakon 3 mjeseca kako biste otklonili sve sumnje.

Period u kojem se antitijela još ne mogu otkriti naziva se „imunološki prozor“.

U ovom slučaju, kao što je spomenuto, da bi se dijagnosticirao HIV, moraju se koristiti i drugi testovi, kao što je kvalitativna ili kvantitativna PRC HIV-a na plazmi ili limfocitima.

Faza kašnjenja

Nakon akutne faze, mnogi ljudi spontano počinju da se osjećaju bolje.

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

U principu, virus HIV-a možda neće izazvati velike smetnje tokom veoma dugog vremenskog perioda, tj. čak 8-10 godina.

U ovom periodu, međutim, virus je aktivan i razmnožavanjem u krvi i tijelu nastavlja da uzrokuje oštećenje imunološkog sistema, značajno ga kompromitirajući.

Simptomatska HIV infekcija, AIDS (Sindrom stečene imunodeficijencije)

U ovoj poslednjoj fazi, u kojoj je imunološki sistem izuzetno kompromitovan, bilježi se progresija HIV infekcije u AIDS ako nije intervenisano odgovarajuće liječenje.

SIDA, sindrom stečene imunodeficijencije, čini vjerovatnim da će se pojaviti ozbiljne infektivne ili neoplastične patologije koje se nazivaju „oportunističkim“.

Oportunističke infekcije uzrokovane su mikroorganizmima obično prisutnim u okolišu, nepatogenim za subjekte s netaknutom imunološkom odbranom.

Međutim, mogu izazvati i ozbiljne bolesti kod pacijenata sa imunodeficijencijom.

U ovoj fazi simptomi uključuju:

gubitak težine
hronična dijareja
noćno znojenje
grozničavim stanjima
uporni kašalj
tremor
problemi sa ustima i kožom
ponavljajuće infekcije
ozbiljne patologije

Ponekad se pogrešno misli da su HIV i AIDS ista stvar

U stvarnosti, AIDS se svakako ne može definirati kao samostalna patologija.

Njegove kliničke manifestacije su nespecifične i predstavljene su oportunističkim bolestima i određenim vrstama tumora (kao što su limfomi), što je olakšano ozbiljnim oštećenjem imunog sistema virusom HIV-a.

Najčešće oportunističke infekcije koje identifikuju AIDS su:

Pneumocistis girovecii pneumonia
cerebralna toksoplazmoza
kandidijaza jednjaka
citomegaloviroza
visceralna leishmaniasis

Najčešći tumori koji karakteriziraju AIDS su:

primarni cerebralni limfom
Burkitov limfom
Kaposijev sarkom
rak grlića maternice
rak anusa

Ako osoba zaražena HIV-om razvije određene oportunističke bolesti (zbog ozbiljnog oštećenja imunološkog sistema), može se odrediti da ima AIDS.

Dok je u prošlosti ovo stanje imunološkog oštećenja bilo nepovratno, danas čak i osoba sa AIDS-om može imati koristi od antiretrovirusnih terapija i može postići dobar oporavak imunološkog sistema.

Što se ranije postavi dijagnoza HIV-a i započne odgovarajući tretman, to su veći pozitivni efekti u smislu zdravlja i očekivanog životnog vijeka.

U ne tako davnoj prošlosti, HIV se u potpunosti smatrao smrtonosnom bolešću, danas se može porediti sa ozbiljnom hroničnom bolešću koja zahteva stalno i pažljivo praćenje.

Prenošenje HIV-a

HIV se može prenijeti samo putem sljedećih tjelesnih tekućina od osoba sa HIV-om koji nisu svjesni ili nisu na efikasnoj antiretrovirusnoj terapiji:

sperma i vaginalni sekret (putem snošaja)
krv i njeni derivati (razmjena špriceva ili dijeljenje alata za upotrebu psihoaktivnih supstanci; transfuzija zaražene krvi)
majčino mlijeko (vertikalni prijenos); u stvarnosti, za ovu vrstu zaraze dojenje je najrjeđa metoda, dok je prijenos infekcije u trudnoći ili u vrijeme porođaja češći.

Mogućnost prenošenja HIV infekcije zavisi od tipa ponašanja i, pre svega, od količine virusa (virusnog opterećenja) prisutnog u krvi ili u genitalnom sekretu osobe sa HIV-om.

Najveći je u prvim sedmicama nakon infekcije.

Nije ništa kada osoba sa HIV-om uzima efikasne lekove.

Ovi tretmani uporno održavaju virusno opterećenje (tj. količinu virusa prisutnog u krvi/sekretima) na nemjerljivim razinama najmanje 6 mjeseci.

U ovom slučaju govorimo o U=U Nedetektibilno = Neprenosivo (tj. Nije moguće otkriti = Nije prenositi).

Degenerativni proces izazvan virusom HIV-a na imunološkom sistemu može potencijalno napredovati i dovesti do kliničke smrti pacijenta.

Terapije

Međutim, kao što je već naglašeno, zahvaljujući ogromnom naučnom napretku postignutom od početka ove epidemije, ljudi koji žive sa HIV-om danas imaju dobar životni vek.

To je zahvaljujući antiretrovirusnoj terapiji koja uključuje kombinaciju lijekova sposobnih da blokiraju replikaciju virusa usporavajući uništavanje imunološkog sistema.

Doživljavajući manji utjecaj na tijelo i smanjene nuspojave, pacijenti imaju koristi od dobrog kvaliteta života zahvaljujući virusu pod kontrolom.

Očekivanja su zapravo slična onima koji nemaju infekciju HIV-om (u slučaju da se ipak pojavi rana dijagnoza).

Na sreću, sada je moguće smanjiti i rizik od vertikalnog prijenosa (sa majke na dijete) ako se antiretrovirusna terapija daje majci tokom trudnoće.

Ista terapija će biti primijenjena i novorođenčetu u prvih 4/6 sedmica života.

Stoga je neophodno testirati se na HIV prije ili u ranoj trudnoći.