Celiakia: objawy, rozpoznanie, leczenie
Celiakia to choroba, która powoduje, że jelita nie są w stanie wchłaniać składników odżywczych i polega na problemie złego wchłaniania spowodowanego niezdolnością do trawienia pokarmów zawierających gliadynę i gluten
Celiakia, starożytna i pojawiająca się choroba
Dawno, dawno temu, jeszcze nie tak wiele lat temu, tak zwana celiakia (lub celiakia) była schorzeniem ograniczonym prawie wyłącznie do środowiska pediatrycznego.
Tak zwana „enteropatia glutenowa” przed laty została sklasyfikowana jako „celiakia wieku dziecięcego”.
Celiakia była wymieniana w traktatach z patologii medycznej jako zespół złego wchłaniania lub, w hematologii, jako niedokrwistość megaloblastyczna makrocytarna, ale także jako niedokrwistość z niedoboru żelaza i dotyczyła głównie dzieci; u dorosłych, jako rzadka choroba w tamtym czasie, była dokładniej określana jako „wylewka nietropowa” lub „idiopatyczny stolcowy”.
Wiadomo było, że celiakia dotyka głównie dzieci
Dziecko chore na celiakię miało objawy takie jak bladość, anemia, częste bóle brzucha, biegunki, złe odżywianie, brak apetytu, astenia, nie rozwijało się tak jak jego rówieśnicy, tzn. miało opóźnienie wzrostu i wiele innych problemów zdrowotnych i rozwojowych .
Pediatra odkrył wtedy, że cierpi na problem złego wchłaniania, spowodowany niemożnością trawienia pokarmów zawierających gliadynę i gluten, składniki pszenicy, których spożycie stopniowo powodowało poważne uszkodzenie jelita i jego zdolność do wchłaniania substancji i zasad pokarmowych .
Pierwszym, który odkrył przyczynę i zaproponował zmniejszenie spożycia pszenicy, był holenderski pediatra Dicke w 1940 roku.
W rzeczywistości lekarstwo polegało, jak później odkryto, na powstrzymywaniu się od wszelkich pokarmów zawierających gluten.
Dzięki temu zabiegowi dziecko stopniowo korygowało zespół złego wchłaniania i poważne niedobory żywieniowe oraz wracało do normalnego rozwoju organizmu, dzięki czemu po ścisłym przestrzeganiu diety bezglutenowej można było osiągnąć i utrzymać stan dobrego samopoczucia psychofizycznego.
Od tego czasu do chwili obecnej wiele się zmieniło.
Celiakia stała się chorobą powszechną, nie tylko w populacji pediatrycznej.
Wiedza o tej chorobie ogromnie się zwiększyła i poczyniono znaczne postępy, z których znaczna część jest nadal czyniona, jeśli chodzi o możliwości diagnostyczne.
Objawy celiakii
To, co kiedyś było celiakią, jest teraz klasyczną i jawną postacią celiakii, ale nie najczęstszą.
Jej objawy są tak oczywiste, że łatwiej ją wykryć i zdiagnozować.
U pacjenta występują przewlekłe biegunki, osłabienie, złe wchłanianie, bóle brzucha, stolce tłuszczowe, odchudzanie i hipoakrecja, niedokrwistość makrocytowa i/lub syderopeniczna, hipowitaminoza, krzywica, osteoporoza, zaburzenia krzepnięcia, niedobory żywieniowe i niedobory wapnia, witaminy D, witaminy K, hipokaliemia i hiposodidemia, odwodnienie itp.
Jest to przewlekła choroba autoimmunologiczna spowodowana nietolerancją glutenu, białka pszenicy, którego spożycie w diecie powoduje reakcję flogistyczną u osoby cierpiącej na toksyczność glutenu, z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej jelita cienkiego i stopniowym zmiany i nacieki mikrostrukturalne w błonie śluzowej aż do zaniku kosmków jelitowych.
Gluten (i gliadyna, która jest jego składnikiem) jest normalnie obecny w wielu powszechnie spożywanych przez nas pokarmach, w tym w chlebie, makaronach, pszenicy, większości zbóż, mące, żyto, owsie, jęczmieniu, orkiszu, pizzy, herbatnikach, wielu słodycze, otręby, krakersy, paluszki chlebowe, kluski, focaccia itp. Z kolei ryż i kukurydza nie zawierają glutenu.
Różne rodzaje celiakii
Obecnie istnieje wiele innych form celiakii. Najczęstszą obecnie postacią jest tzw. celiakia nieklasyczna lub atypowa; jest to czasami najbardziej podstępna, niezrozumiała i trudna do wykrycia postać choroby, która może dotknąć osoby w każdym wieku, a nawet osoby dorosłe, i może pojawić się i/lub zostać wykryta nawet w zaawansowanym wieku.
Często objawia się ogólnymi i nieokreślonymi objawami, nieokreślonymi bólami brzucha, wzdęciami, nieregularnymi wypróżnieniami, do tego stopnia, że jest klasyfikowany jako zespół jelita drażliwego.
Czasami jednak daje o sobie jakieś pośrednie oznaki, takie jak niewyjaśniony i uporczywy niedobór żelaza lub ruch transaminaz przy braku określonej i pierwotnej choroby wątroby.
Czasami w końcu sugerują to inne objawy, które wydają się być zlokalizowane poza układem pokarmowym, takie jak niewyjaśniona neuropatia obwodowa, historia poronień lub obecność różnych chorób o podłożu autoimmunologicznym.
Krótko mówiąc, współczesny obraz celiakii jest często zróżnicowany, a diagnostyczne ścieżki badawcze, które ostatecznie prowadzą do jej identyfikacji, bywają skomplikowane.
Leczenie, jak wspomniano powyżej, polega nie tylko na uzupełnieniu różnych niedoborów żywieniowych, ale także na całkowitym wyeliminowaniu glutenu z diety
Ten środek ma decydujące znaczenie dla sytuacji chorobowej.
Ale często trudno jest rozpoznać i uniknąć obecności glutenu w komercyjnych produktach spożywczych, a nawet w składzie wielu leków.
Przydatna jest zatem w niektórych przypadkach nie tylko gastroenterolog, ale także postać dietetyka, który niewątpliwie może stanowić cenną pomoc dla celiakii i dla samego lekarza w ukierunkowaniu się bardziej konkretnie na prawidłową i kompletną dietę , która służy nie tylko unikaniu glutenu, ale również przestrzeganiu właściwych proporcji i odpowiedniego udziału składników odżywczych i zasad odżywczych w posiłku.
Wiemy również, że celiakia jest często związana z wieloma odrębnymi i różnymi stanami chorobowymi, takimi jak cukrzyca typu 1, zapalenie tarczycy Hashimoto, zespół Downa, zespół Turnera, bezpłodność, osteopenia lub osteoporoza, dyskeratoza lub uporczywe owrzodzenia okołoustne.
W tych warunkach prawdopodobieństwo zachorowania na celiakię jest dwukrotnie większe niż w populacji ogólnej
Inną postacią jest bezobjawowa lub „cicha” celiakia (stan, który jest równie źle rozumiany i łatwo wymyka się diagnozie), w której nie pojawiają się żadne oczywiste objawy i której diagnozę można postawić jedynie na podstawie pozytywnych danych laboratoryjnych i badania histologicznego jelito.
Jeszcze inna postać jest reprezentowana przez tę nozologiczną jednostkę, która nazywa się opryszczkowym zapaleniem skóry Durhinga, która objawia się charakterystycznymi rumieniowymi i chropowatymi zmianami skórnymi, które przywodzą na myśl pospolitą i lepiej znaną opryszczkę.
Utajona celiakia
Warto również wspomnieć o postaci celiakii zwanej „utajoną” lub potencjalną celiakią.
Jest to celiakia, która nie ujawniła się jeszcze u osób, które jednak mają wyraźny wywiad rodzinny w kierunku tej choroby i których badania genetyczne (HLA-DQ2/DQ8) wykazują, że są do niej wyraźnie predysponowane.
Może też nigdy nie zachorować, tak jak z czasem może wykazywać niektóre lub wszystkie cechy opisane w tym artykule i dlatego zasługuje na staranną i właściwą czujność ze strony lekarza i specjalisty gastroenterologa.
Oporna na leczenie celiakia
Wreszcie, istnieje trudna postać celiakii zwana oporną na leczenie celiakią, która wydaje się być oporna, aw rzeczywistości oporna na leczenie dietą bezglutenową i która nadal wykazuje objawy kliniczne i pozytywne testy laboratoryjne.
Ta choroba trzewna jest najtrudniejszą do leczenia postacią i jest najbardziej podatna na poważne powikłania, w tym chłoniaka i wrzodziejące zapalenie Digiuno-ile.
Diagnoza
Diagnoza celiakii jest podejrzewana klinicznie przez lekarza, który właściwie interpretuje różnorodność i przebieg przedstawionych zaburzeń i nie zadowala się hipotezami diagnostycznymi, które być może były stawiane wielokrotnie przez różnych pracowników służby zdrowia na ten sam temat, jak np. , na przykład ogólny banalny niewłaściwie nazywany „zapaleniem jelita grubego” lub zespołem jelita grubego lub jelita drażliwego.
To podejrzenie prowadzi następnie do przepisania szeregu badań laboratoryjnych, w tym w pierwszej kolejności oznaczania całkowitej immunoglobuliny IgA w surowicy i przeciwciał IgA-tTGA (przeciwko transglutaminazie tkankowej), które mogą być ujemne, dodatnie lub niepewne.
W zależności od przypadku konieczna będzie kontynuacja badań przeciwciałami przeciw endomysium (IgA i IgG EMA), IgG-tTGA, przeciwciałami przeciw gliadynie IgA i IgG (najlepiej nowszymi przeciwciałami przeciwko dezamidowanym białkom gliadyny lub DPG - AGA).
Jednak prawdziwym i decydującym badaniem, które rozpoznaje celiakię i stopień jej zaawansowania, będzie ostatecznie badanie histologiczne błony śluzowej jelita cienkiego na próbkach pobranych za pomocą niezbędnych wielokrotnych biopsji wykonanych podczas niezbędnego i dokładnego badania endoskopowego (opuszce i dystalnej części dwunastnicy).
Trzeba jednak powiedzieć, że powyższe badania mogą być fałszywie ujemne lub nieistotne ze względu na poprzedzającą badanie dietę aglutynową lub bardzo słabo bezglutenową.
Na koniec należy powiedzieć, że często z celiakią, właśnie z powodu częściowego lub całkowitego zaniku błony śluzowej jelit, wiążą się formy złego wchłaniania niektórych cukrów, a zatem nietolerancja, takich jak laktoza, ksyloza i sorbitol.
Dlatego takie nietolerancje czasami współistnieją z celiakią.
Czytaj także:
Emergency Live jeszcze bardziej…Live: Pobierz nową darmową aplikację swojej gazety na iOS i Androida
Bakterie jelitowe dziecka mogą przewidzieć przyszłą otyłość
Pediatria / Celiakia i dzieci: jakie są pierwsze objawy i jakie leczenie należy zastosować?
Celiakia: jak ją rozpoznać i jakich pokarmów należy unikać
Objawy celiakii: kiedy skonsultować się z lekarzem?
Jakie są objawy celiakii u dorosłych i dzieci?
Zaburzenia odżywiania: korelacja między stresem a otyłością
Infekcja Clostridioides: stara choroba, która stała się aktualną sprawą w sektorze opieki zdrowotnej
Bakterie jelitowe dziecka mogą przewidzieć przyszłą otyłość
Śmierć łóżeczkowa (SIDS): zapobieganie, przyczyny, objawy i częstość występowania
Otyłość i chirurgia bariatryczna: co musisz wiedzieć
Czy stres może powodować wrzód trawienny?