Kronično zatajenje bubrega: uzroci, simptomi i liječenje

By Cristiano Antonino On Oktobar 29, 2022

Hronična bubrežna insuficijencija se sastoji od progresivnog, sporog i upornog smanjenja bubrežne funkcije zbog ireverzibilnog razaranja funkcionalnih jedinica bubrega (nefrona koji se sastoje od glomerula, tubula i žila koji su neophodni za eliminaciju mokraće i broje oko milion po bubregu kod zdrave osobe) i posljedično smanjenje brzine filtracije ovih jedinica (filtrat glomerula ili GFR)

Uzroci zatajenja bubrega

Bubrežna insuficijencija je inicirana inicijalnom patologijom koja je zahvatila i nastavlja zahvaćati jednu ili više struktura nefrona, kojoj se moraju dodati određeni adaptivni mehanizmi ozljede.

Najvažnije bolesti koje mogu izazvati hroničnu bubrežnu bolest i posljedično zatajenje funkcije bubrega (stope incidencije u zagradama) su:

Dijabetes (45-50%): dijabetička nefropatija sa gubitkom proteina.
Arterijska hipertenzija (27-30%): glomeruloskleroza.
Glomerulonefritis (12-15%): primarni, sekundarni, nasledni.
Bolesti bubrežnog intersticija: hronični pijelonefritis itd.
Cistične bolesti: policistični bubrezi, cistična medularna bolest bubrega.
Razni uzroci: obostrani kamenac u bubregu, hipertrofija prostate, dislipidemija itd.

Bubrežna insuficijencija: mehanizmi oštećenja i dijagnoza

Nepovratno uništavanje populacije nefrona čini eliminaciju otopljenih tvari (rezidualnih proizvoda metabolizma) u bubrezima nedovoljnim.

Smanjenje stope progresije zavisi od vrste patologije koja ju je pokrenula, a posebno od najranije primenjene terapije.

Jedinice nefrona koje su još uvijek anatomski i/ili funkcionalno netaknute 'hiperfunkcije' kako bi kompenzirale, koliko je to moguće, izmijenjenu i više nije konstantnu biohemiju organizma.

Kako broj neefikasnih nefrona napreduje, vrijednost glomerularnog filtrata (izražena klirensom kreatinina) opada, dok se kreatininemija povećava (normalne vrijednosti: 0.8-1.12 mg/dl).

Kronična bubrežna insuficijencija uzrokuje u tijelu, progresivno i linearno, gubitak normalne ravnoteže s važnim posljedicama, kao što je zadržavanje rezidualnih produkata metabolizma proteina (urea, mokraćna kiselina, kreatinin, itd.), promjena kiseline -bazni balans, zadržavanje vode i soli i smanjena eliminacija i proizvodnja određenih hormona.

Ovaj trend se mora pažljivo pratiti čestim laboratorijskim ispitivanjima.

Kada se određeni pokušaji kompenzacije, uprkos dijetalnim i farmakološkim tretmanima, više ne pokažu djelotvornima (u međuvremenu se bolest bubrega nastavlja!) u eliminaciji svih ili dijela supstanci koje potiču iz duboko izmijenjenog metabolizma, tada se klinički znakovi i simptomi počinju pojavljivati u potpunosti ostvarite sliku definisanu kao uremija ili ESDR (End Stage Disease Renal).

U ovom trenutku je došlo vrijeme za zamjenu (dijaliza i transplantacija).

Iz navedenog proizilazi da je patološko zahvaćanje bubrežnog tkiva suptilno, stvara zamućene kliničke slike čak i godinama i općenito, barem u ranim fazama, ne zabrinjava pacijenta, a nažalost ni neke ljekare.

Ovo se može razlikovati i opisati, u skladu sa progresivnim vremenom, u pet faza.

Rana dijagnoza nije laka u nefrologiji!

Osim progresivnog smanjenja bubrežne funkcije, posljednjih godina je dokumentirana i veza sa značajnim i važnim kardiovaskularnim morbiditetom i mortalitetom koji favorizira sama kronična bolest bubrega.

Ističe se koncept agresivne, a time i otežavajuće uloge kardiovaskularnih faktora rizika koji su gotovo uvijek prisutni čak i kada nisu uzročni (hipertenzija, dijabetes, dislipidemija).

Proučavanje proteina u urinu predstavlja vrijedan marker tekuće patologije, ali u isto vrijeme predstavljaju faktor rizika za morbiditet i mortalitet.

U svjetlu ovih razmatranja, javlja se važnost laboratorijskih podataka za proučavanje pojedinačnih izmijenjenih sistema i evolucije bolesti.

Zatajenje bubrega, glavne tačke koje treba uzeti u obzir su navedene u nastavku:

proučavanje i liječenje početne bubrežne bolesti, kako bi se smanjila njena agresivnost, posebno u bubrezima;
pregledi kojima se procjenjuje bubrežna funkcija i brzina regresijskog puta (kreatininemija, klirens kreatinina po posebnim formulama i 24-satna procjena gubitka proteina u urinu ili proteinurije);
proučavanje refleksa koje smanjena bubrežna funkcija proizvodi u organizmu i koji postaju stanja koja mogu dodatno olakšati funkcionalni pad bubrega (promjene u krvnoj slici, hormoni poput parathormona, elektroliti poput natrijuma, kalija i kalcija, proučavanje glikolipida , uricemija itd.).

Ne treba spominjati test urina, koji je nezamjenjiv, vrijedan i jeftin za otkrivanje, verifikaciju ili isključivanje mnogih oblika morbiditeta.

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

Ovaj laboratorijski pregled pruža toliko informacija, uključujući funkcionisanje bubrega i otkrivanje bubrežnih ili vanbubrežnih patologija, koje treba potvrditi drugim istraživanjima.

Često je potrebno prikupiti 24-satni urin kako bi se izvršile neke važne pretrage (proučavanje proteina, elektrolita itd.).

U zaključku, osobe s kroničnom bubrežnom insuficijencijom se ne žale na poremećaje osim u terminalnoj ili uremičkoj fazi, ali ih samo laboratorij rano 'osuđuje' s pripadajućim dubokim promjenama u tijelu.

Laboratorijski rezultati stoga imaju nezamjenjivu funkciju, te se terapijski pristup (način života i lijekovi) mora temeljiti na tim podacima, kako bi se faza zamjene (dijaliza i transplantacija) odgodila čak i za mnogo godina.

Liječenje bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega

Terapija se fokusira kako na liječenje bolesti koja je izazvala bubrežnu bolest, tako i na dijetu i terapiju lijekovima kako bi se usporilo (ne izliječilo!) smanjenje funkcije bubrega.

Ishrana je suštinski povezana sa smanjenjem proteina, dajući prednost onima koji su definisani kao 'plemeniti', jer ih telo ne proizvodi i sadržani su u dobrim procentima u ribama i domaćim životinjama.

Preventivnim i moduliranim smanjenjem unosa proteina, odnosno u odnosu na smanjenje bubrežne funkcije, utvrđeno je da se smanjuje štetno djelovanje vezano za hiperfiltraciju, a istovremeno usporava i smanjenje funkcije bubrega.

Očigledno, osim smanjenja proteina, ostale namirnice moraju biti 'prilagođene' u količini i kvalitetu, kako za 'kontrolu bubrega' tako i za moguću cerebro-kardio-vaskularnu bolest.

Lijekovi pomažu u usporavanju napredovanja oštećenja bubrega. Konkretno, antihipertenzivne supstance, kao što su ACE inhibitori ili antagonisti receptora angiotenzina II, daju dobar rezultat zbog svog glavnog dejstva, a to je širenje eferentne arteriole glomerula.

Neki blokatori kalcijumskih kanala mogu se kombinirati, jer imaju antihipertenzivnu aktivnost, ali i djelovanje na 'mišić' koje dovodi do smanjenja kontrakcije na glomerularnom nivou smanjenjem hiperfiltracije.

Konačno, ne treba zaboraviti da neki ekstrarenalni faktori mogu dodatno oštetiti bubreg i doprinijeti bržem napredovanju do terminalnog zatajenja bubrega.

To često uključuje 'normalizaciju' povišenog krvnog tlaka (obično su dovoljni isti lijekovi koji djeluju na glomerularnom nivou), hiperurikemiju, dislipidemiju u različitim oblicima i izmijenjen metabolizam kalcijum-fosfora.