Rak dojke: za svaku ženu i svako doba, prava prevencija

By Cristiano Antonino On Jan 1, 2023

Rak dojke, ili rak dojke, najčešći je rak u ženskoj populaciji, koji pogađa jednu od osam žena: njegova učestalost progresivno raste s godinama i do danas je vodeći uzrok smrti žena od raka.

Rak dojke, primarna prevencija

Kao i kod drugih karcinoma, primarna prevencija je neophodna za rak dojke, ciljajući na uzroke i predisponirajuće faktore kroz odgovarajući način života: preporučuje se ishrana bogata voćem i povrćem, sa malo životinjskih masti, izbegavanje pušenja i sedeći način života.

Sama primarna prevencija, međutim, nije dovoljna i mora se adekvatno nadopuniti sekundarnom prevencijom koja pomoću specifičnih testova uspijeva otkriti tumor kada je još u ranoj fazi i ne manifestira se simptomima: u ovoj fazi šanse za izlečenje su veoma velike.

Prvi korak ka ovoj vrsti prevencije je uključivanje u program skrininga.

Postepenim širenjem programa mamografskog skrininga, bilo je moguće zabilježiti smanjenje mortaliteta od raka dojke sa vrijednostima do 40% kod žena koje su, nakon poziva, bile podvrgnute mamografskom skriningu.

Osim mamografije, postoje i drugi instrumentalni pregledi koji pomažu u dijagnosticiranju prisustva raka dojke.

Rak dojke, koje preglede treba obaviti prije 40. godine?

Do 40. godine, s obzirom na nisku učestalost raka dojke, ako nema simptoma ili visok stepen upoznatosti, nema naznaka preventivnih pregleda.

Uvijek se preporučuje samoanaliza, kako bi se provjerile promjene ili kvržice, koje su u ovoj starosnoj grupi uglavnom benigne lezije.

U ovoj starosnoj grupi, u prisustvu kliničkih promena ili palpabilnih kvržica, indiciran je ultrazvuk dojki.

Ultrazvuk dojke je neinvazivni pregled koji pomoću ultrazvuka može odrediti porijeklo kliničkog simptoma dijagnozom prisustva čvrste kvržice (obično benigni fibroadenom) ili tekućine (ciste); ultrazvuk takođe može da karakteriše bilo kakve promene u limfnim čvorovima aksilarne šupljine i, u ovoj starosnoj grupi, ostaje referentni pregled.

Od 40-te godine života dolazi do progresivnog povećanja incidencije raka dojke

U ovoj starosnoj grupi referentni pregled koji se radi kao test prvog nivoa je mamografija.

Ultrazvuk dojki se, s druge strane, koristi kao pregled drugog nivoa koji – ako radiolog smatra potrebnim – može upotpuniti i dopuniti informacije koje daje mamografija.

Mamografija je instrumentalna metoda koja pomoću jonizujućeg zračenja vrši procjenu morfologije dojke omogućavajući identifikaciju abnormalnosti, uključujući i one tumorskog porijekla.

Uvođenjem digitalne tomosintetske mamografije, bilo je moguće dodatno povećati i osjetljivost (sposobnost identifikacije tumora u dojci) i specifičnost (tj. sposobnost smanjenja broja interpretativnih nedoumica) ove metode.

Grudi nisu sve iste i razlikuju se, ovisno o količini prisutnog fibro-giandularnog tkiva, na manje ili više gustoće grudi: kako se gustoća povećava, dijagnostička izvedba mamografije, a također i tomosinteze, opada kako se fibro-giandularno tkivo može u potpunosti prikriti leziju, sprječavajući njenu dijagnozu.

Kod gušćih dojki, možda će biti potrebno dopuniti ispitivanje ultrazvukom dojki, koji tada poprima definiciju testa drugog nivoa.

Rak dojke, kada treba uraditi mamografiju? Koliko često?

U okviru osnovnih nivoa njege (LEA), mamografija se nudi (kroz skrining) i u svakom slučaju garantuje svim ženama između 50 i 69 godina: organizovani programi skrininga pozivaju, pismom i svake dve godine, sve žene na ovaj starosne grupe da imaju besplatan mamograf.

Neki regioni proširuju ovu mogućnost na žene u mlađoj starosnoj grupi, između 45 i 49 godina, na godišnjem nivou.

Žene koje ne učestvuju u programima skrininga i dalje mogu imati mamografiju, što se jako preporučuje.

Budući da naučni dokazi pokazuju porast incidencije raka dojke već od 40. godine, mamografija se već predlaže od ove dobi.

Zbog toga, bez obzira na prisustvo simptoma ili porodičnu anamnezu, žene bi trebalo da rade mamograf već u dobi od 40 godina.

Radiolog će, na osnovu utvrđene gustine dojki i drugih procjena vezanih za individualnu anamnestičku i kliničku sliku, odrediti odgovarajuću učestalost ponovnog pregleda.

indikativno:

Žene sa dojkom klasifikovanom kao 'guste' trebale bi jednom godišnje na mamografski pregled, što je najkorisniji interval za osiguravanje efikasne dijagnoze kod ove vrste dojki.

Ako se sumnjivi simptomi (kao što je opipljiva kvržica, iscjedak krvi, opipljivi limfni čvorovi u pazuhu) jave prije godišnjeg intervala, ultrazvukom dojke može se utvrditi priroda simptoma.

Žene sa grudima klasifikovane kao 'male gustine' i one koje nisu upoznate sa tumorom mogu imati mamografiju u dužem intervalu, ali nikada duže od dve godine.

Međutim, čak i u ovom slučaju preporučljivo je obratiti posebnu pažnju na sve kliničke simptome i, u slučaju sumnje, kontaktirati specijaliste što je prije moguće.

Iz razloga zaštite od zračenja, u nedostatku kliničkih simptoma, interval između jednog i sljedećeg mamografskog pregleda nikada ne smije biti kraći od dvanaest mjeseci.

A nakon 69. godine?

Budući da, kako je ranije objavljeno, incidencija raka dojke raste sa godinama, od 70. godine pa nadalje ne treba pasti na oprez i prekinuti mamografske preglede, koje treba održavati sve dok to opšte zdravstveno stanje dozvoljava.

Čak iu ovoj starosnoj grupi radiolog će na osnovu utvrđene gustine dojki i anamnestičke i kliničke slike pojedinca ukazati na odgovarajuću učestalost ponovnog pregleda, bilo godišnje ili svake dve godine.

Radiolog će, na osnovu utvrđene gustine dojki i drugih procjena vezanih za individualnu anamnestičku i kliničku sliku, odrediti odgovarajuću učestalost ponovnog pregleda.

indikativno:

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

Žene sa dojkom klasifikovanom kao 'guste' trebale bi jednom godišnje na mamografski pregled, što je najkorisniji interval za osiguravanje efikasne dijagnoze kod ove vrste dojki.

Ako se sumnjivi simptomi (kao što je opipljiva kvržica, iscjedak krvi, opipljivi limfni čvorovi u pazuhu) jave prije godišnjeg intervala, ultrazvukom dojke može se utvrditi priroda simptoma.

Žene sa grudima klasifikovane kao 'male gustine' i one koje nisu upoznate sa tumorom mogu imati mamografiju u dužem intervalu, ali nikada duže od dve godine.

Međutim, čak i u ovom slučaju preporučljivo je obratiti posebnu pažnju na sve kliničke simptome i, u slučaju sumnje, kontaktirati specijaliste što je prije moguće.

Iz razloga zaštite od zračenja, u nedostatku kliničkih simptoma, interval između jednog i sljedećeg mamografskog pregleda nikada ne smije biti kraći od dvanaest mjeseci.