Kamen u žuči: uzroci i simptomi

By Cristiano Antonino On Decembar 5, 2022

Žučni kamenci se pojavljuju kao mali čvrsti kamenci koji se formiraju u žučnoj kesi, također poznatoj kao žučna kesa, zbog veće koncentracije holesterola u žuči

Šta je žučna kamena bolest

Bolest žučnih kamenaca je široko rasprostranjena bolest u zapadnom svijetu, prisutna u procentima u rasponu od 5% do približno 25% u odrasloj populaciji različitih američkih i evropskih zemalja (posebno Sjeverne Evrope).

U Evropi, najnoviji podaci govore o prevalenciji bilijarne litijaze koja varira od 9 do 19% (oko 19% kod žena i 9.5% kod muškaraca).

Italijanski podaci, koji proizilaze iz studija sprovedenih 1980-ih, mogli su da utvrde da:

kamenac je prisutan u 10% opšte populacije;
žene su više pogođene, u dvostrukom procentu u odnosu na muške subjekte (15% naspram 7%);
sa starenjem prevalencija bolesti značajno raste kod oba pola.

Šta su kamenci u žuči

Žučni kamenci su u suštini tri tipa: kolesterolski, pigmentni i mješoviti i mogu biti prisutni u žučnoj kesi, u bilijarnom traktu ili u obje ove anatomske strukture.

Proces stvaranja kamena je spor i proučavan je posebno u pogledu holesterolskih kamenaca.

U početku dolazi do povećanja koncentracije holesterola u žuči (zbog urođenih anomalija hepatičkog metabolizma endogenih masti, zbog nepravilne ishrane ili, opet, zbog smanjenja agensa koji otapaju holesterol u žuči), agregacije u jezgrima a zatim u kristale holesterola, koji su onda osnova za naknadne proračune.

Praktično žuč prezasićena holesterolom i sa sastavom žuči koju luče hepatociti u neidealnim omjerima različitih vrsta žučnih kiselina neophodnih i korisnih za normalnu probavu, a možda i u kontekstu metaboličkog sindroma i nepravilne prehrane: ovo , dakle, to je patogeneza holesterolskih kamenaca.

Pitanje pigmentiranih žučnih kamenaca, koji imaju različitu patogenezu, je drugačije i složenije.

Žučna kesa je tačka u kojoj se najlakše formiraju kamenci, upravo zato što u njoj kada gladujete dolazi do stagnacije žuči i ima vremena za nukleaciju i kristalizaciju žuči bogatije holesterolom.

Ako žučna kesa zbog intrinzičnih patologija ima odloženo, sporo ili neefikasno pražnjenje, lakše se formiraju kamenci.

Pigmentirani kamenci predstavljaju manji broj žučnih kamenaca (otprilike 20-25% u operativnom nalazu) i tako su nazvani zbog svoje tamne boje.

Sastoje se od mješavine holesterola, fosfata i kalcijum karbonata i posebnog pigmenta, bilirubina.

Oni su općenito povezani s kroničnim hematološkim oboljenjima koja mogu izazvati hemolizu (tj. uništavanje crvenih krvnih stanica) i oslobađanje hemoglobina sadržanog u crvenim krvnim stanicama, koji se zatim razgrađuje u bilirubin.

Ova vrsta kamena je češća kod starijih osoba i kod uznapredovale hronične bolesti jetre.

Uzroci žučnih kamenaca

Gojaznost je utvrđeni faktor rizika, posebno kod žena: u ovom stanju, genetskom ili zbog neprikladne prehrane, dolazi do pojačane sinteze i izlučivanja kolesterola putem žuči.

Drugi faktor rizika je svakako infekcija bilijarnog trakta, posebno važna za nastanak pigmentnog kamenca.

Starost se također može smatrati faktorom rizika jer je prevalencija kamenaca značajno povećana kod starijih osoba, vjerovatno zbog veće koncentracije kolesterola u žuči i hipomobilnosti žučne kese.

U svjetlu ovih podataka, s obzirom na progresivno povećanje prosječne starosti italijanske populacije, moguće je da će kamenac u žučnoj kesi postati rastući zdravstveni problem u narednim godinama.

Trudnoća (posebno višeplodna) određuje stagnaciju žuči u žučnoj kesi s nepotpunim pražnjenjem i lakoćom stvaranja kristala holesterola, prekursora kamenaca.

Trudnoća povezana s gojaznošću dodatno povećava rizik.

Upotreba oralnih kontraceptiva je također povezana s povećanim rizikom od žučnih kamenaca.

Konačno, ponašanja u hrani koja su najrizičnija za razvoj žučnih kamenaca su u suštini identifikovana u ishrani sa malo vlakana i bogatom holesterolom i trigliceridima.

Kamen u žuči, drugi faktori koji doprinose pomenuti su takođe:

sastav u količini i kvalitetu i odnos između njih različitih komponenti žuči i holesterola;
nedostatak pokretljivosti žučne kese, spora žučna kesa, nije jako pokretljiva, što uzrokuje bilijarnu stazu i stoga agregaciju kristala holesterola;
motorički defekt probavnog sistema, kao što je usporeni tranzit ili promjena peristaltike;
hidrops žučne kese opasan za moguće razne komplikacije, pa i ozbiljne (apsces, perforacija i sl.)

Koji su simptomi žučnih kamenaca?

Kamen u žuči može izazvati specifične simptome (kao što su tipični bol, tzv. bilijarne kolike ili komplikacije bolesti) ili njihovo prisustvo može ostati tiho (asimptomatska litijaza).

Iz ove dvije mogućnosti proizlazi potpuno drugačiji pristup odlučivanju.

Bilijarna kolika se definiše kao bol u desnom epigastriju/hipohondrijumu koji ponekad zrači u stražnji dio i u desno rame u trajanju od oko 30 minuta i ne nestaje s defekacijom.

Osim toga, može doći do mučnine i povraćanje ili dispepsija (osjećaj težine nakon obroka, podrigivanje, oticanje epigastrija, itd.), ali su potonji generički simptomi koji se mogu javiti i u mnogim drugim situacijama koje ne karakteriziraju pravilno tzv. -litičke populacije.

Važne komplikacije, koje treba dovesti na operacijski sto, mogu biti akutni litijazni i nelitijazni holecistitis, ili bilio-enterične fistule ili stenoza ab ekstrinzičnog zajedničkog žučnog kanala zbog velikih cističnih kamenaca.

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

Mali kamenčići koji se lako probijaju od žučnog kanala do Oddijevog sfinktera često mogu biti odgovorni za akutni pankreatitis i također zahtijevaju holecistektomiju.

Asimptomatski pacijenti možda neće imati nikakve specifične simptome dugi niz godina; kod njih je vjerovatnoća razvoja bilijarnog bola oko 10% na 5 godina i 20% na 15-20 godina, uz godišnji rizik od pojave žučnih kolika koji se vremenom smanjuje.

U nekim studijama u kojima je bilo moguće pratiti pacijente duže vrijeme, potvrđeno je da je kod ovih pacijenata godišnja vjerovatnoća razvoja veće komplikacije oko 1%.

Na osnovu ovih podataka, ne postoji obrazloženje za indikaciju za elektivnu profilaktičku holecistektomiju kod pacijenata sa asimptomatskim žučnim kamencima.

Naravno, sasvim je drugačija stvar u prisustvu simptomatske kamene bolesti, gdje je neophodna terapijska odluka.

Bolest se može manifestirati bolom, uglavnom zbog prolaska kamenaca u cistični kanal ili u zajednički žučni kanal, ili s komplikacijama od velikog kliničkog značaja kao što je akutni holecistitis sa mogućnošću infekcije do apscesa ili perforacije žučne kese. , akutne infekcije žučne kese, opstrukcija zajedničkog žučnog kanala sa žuticom, akutni pankreatitis.

Sve su to kliničke pojave koje, ako se ne prepoznaju i ne liječe brzo, mogu dovesti do ozbiljnih, ponekad fatalnih, komplikacija.

Dijagnoza žučnih kamenaca

Dobar anamnestički i klinički pregled već dovoljno vodi do ispravne dijagnoze.

Potvrda dolazi iz laboratorijskih podataka (povećanje istraživanja tzv. zastoja žuči) i prije svega iz tehnika snimanja.

Ultrazvuk je tehnika izbora, jer je dijagnostički u preko 90% slučajeva, neinvazivan je, relativno jeftin i ponovljiv.

U slučaju žučnih kamenaca, ultrazvuk vam omogućava da imate i druge korisne informacije za opću procjenu bolesti i pacijenta (debljina žučne kese, proširenje žučnih puteva, povezane patologije jetre i/ili pankreasa, itd.).

Obična radiografija abdomena i holecistografija malo dodaju ultrazvučnim podacima i potrebni su samo u posebnim slučajevima.

Kompjuterizirana tomografija (CT) je inferiorna od ultrazvuka kod bolesti žučnog kamenca i može biti korisna u demonstriranju stepena kalcifikacije kamenca kod pacijenata kod kojih se pokušava liječenje otapanjem kamenca lijekovima.

Ako su kamenci u bilijarnom traktu, dijagnostički problem možda neće biti riješen ultrazvukom i moraju se pribjeći drugim sofisticiranijim istraživanjima kao što su holangiografija nuklearne magnetne rezonance (MRI) ili endoskopska retrogradna kolangiografija, tehnikama koje općenito zahtijevaju hospitalizaciju.