Hiljadu lica vaskularnih bolesti

By Cristiano Antonino On Novembar 2, 2022

Govoreći o vaskularnim bolestima odmah se nameću dvije široke kategorije ideja

Na strani globalnog fenomena mislimo na sve ono što uključuje arterijsku i vensku žilu kao predmet inzulta: činjenicu da začepi, spriječi prolazak krvi nizvodno od opstrukcije (ishemija), činjenicu da pukne ( krvarenja), činjenica da – kako se pogoršava – ne dopušta one adaptivne pojave koje inače garantuju adekvatan protok krvi u odnosu na potrebe različitih tkiva organizma tokom razmene životne sredine (arterioskleroza ili bolje rečeno, kako ćemo videti , endotelna disfunkcija).

S kliničke strane, vaskularna bolest se poistovjećuje sa organima ozračenim krvlju, a time, u prijevodu, sa specijaliziranom patologijom organa koji na kraju postaje glavna žrtva same vaskularne bolesti.

Dakle, riječ je o kardiovaskularnim bolestima koje su glavni prerogativ kardiologa, o ishemijskim bolestima udova koje su predmet vaskularnih hirurga i angiologa, ali i, s tim u vezi, o ishemijskim bolestima kostiju i zglobova, koje potom postati 'vlasništvo', po kompetenciji, ortopeda.

Mogli bismo dalje navoditi sve medicinske specijalizacije, jer u stvarnosti ne postoji 'aparat' koji među svojim mogućim bolestima nema ishemiju, krvarenje ili arteriosklerozu.

'Globalizacija' vaskularnih bolesti

U slučaju nervnog sistema, problem poprima gigantske razmjere: cerebrovaskularna bolest je daleko najčešći oblik kliničke prezentacije s kojom se neurolog susreće u svojoj praksi.

Ako se vaskularnoj patologiji koja se odnosi na bolesti velikih arterija i vena centralnog nervnog sistema (infarkt mozga i krvarenje) dodamo i patologiju 'tanjih' grana cirkulacijskog sistema, odnosno arteriola, venula, do mikroskopske strukture koje se sastoje od krvnih kapilara koje hrane sva nervna tkiva i njihovu blizinu, veličina objekta posmatranja na kraju prožima gotovo sva područja znanja neuropatologije i, na nivou okruga, prevazilazi klasične anatomsko-funkcionalne razlike, prvo i prije svega razgraničenje između centralnog i perifernog nervnog sistema.

Drugim riječima, patologija strukture krvnih žila je objedinjujući element koji, kroz mehanizme svog formiranja, obuhvata nervni sistem u svom jedinstvu, od sofisticiranih kortiko-subkortikalnih krugova encefalona do finih nervnih grana. kože nožnog palca.

Ova 'globalizacija' vaskularnog inzulta, kako mikroskopskog tako i makroskopskog – iz tog razloga koji se naziva binomna makroangiopatija-mikroangiopatija – promovirala je eksponencijalno rastući protok citoloških, histoloških i biomolekularnih istraživanja njegove prirode i pokretačkih mehanizama tijekom posljednjih 50 godine.

Faktori rizika za vaskularne bolesti

Glavni put koji je doveo do ove ogromne količine osnovnih istraživanja nesumnjivo je bio kataklizmični pomak u epidemiologiji bolesti na Zapadu, odakle je poteklo pripisivanje takozvanih „faktora rizika okoline“.

Osim očiglednog – iako prilično varijabilnog i izuzetno oštrog – genetski uslovljenog naslijeđa za rizik od vaskularnih bolesti, istraživači su počeli procjenjivati 'podmukle neprijatelje' povezane s našim modernim životom: pušenje, alkohol, dijeta, sjedilački način života, mentalni i emocionalni stres, tj. ona stanja koja, za razliku od genetskih faktora, mogu biti podložna varijacijama i na taj način uticati na rizik od hroničnog invaliditeta i prerane smrti.