Emergency Live | Psychiatric emergencies management

Depresija, simptomi i liječenje

By Cristiano Antonino On Novembar 26, 2022

Depresija je kliničko stanje koje uključuje niz problema s kojima se nije uvijek lako upravljati i koje pogađa sve veći broj ljudi

Šta je depresija?

To je poremećaj raspoloženja koji stvara osjećaj duboke tuge, psihofizičke reaktivnosti, emocionalnosti nevolja i smanjena psihička energija.

Ljudi koji pate od ovog stanja doživljavaju stanje pustoši, zbunjenosti, gubitka interesa, negativnih i pesimističnih misli o sebi, drugima i svojoj budućnosti.

Ovo stanje je dugotrajno i razlikuje se od fluktuacija raspoloženja koje svako može iskusiti kao odgovor na neugodne događaje.

Depresija se takođe može manifestovati sa različitim stepenom ozbiljnosti i rana dijagnoza je neophodna za efikasan tretman.

Koliko je depresija rasprostranjena?

Depresivna stanja su među najčešćim stanjima u svijetu.

Prema nekim podacima, 20-30% odraslih osoba doživi barem jednu epizodu depresije u životu.

Svjetska zdravstvena organizacija procjenjuje da će do 2030. depresija biti najčešća bolest.

Više od 300 miliona ljudi širom svijeta pati od depresije, a najviše je pogođen ženski spol.

U najtežim slučajevima može dovesti do samoubistva.

Približno 800,000 ljudi oduzme sebi život svake godine, a samoubistvo je najveći uzrok smrti u starosnoj grupi od 15 do 29 godina.

Iako postoje efikasni tretmani za depresiju, manje od polovine obolelih prima adekvatnu terapiju (u mnogim zemljama ta brojka iznosi 10%).

Glavni problem je nedostatak rane dijagnoze; takođe ne treba potcijeniti da je mnogim ljudima posebno teško prepoznati da su u stanju nevolje i biti u mogućnosti da potraže potrebnu pomoć.

Depresija: manifestacije i simptomi

Depresija se može okarakterizirati nizom simptoma koji se mogu razlikovati od osobe do osobe i važno je navesti da svi možemo iskusiti slične simptome, ali što je stanje intenzivnije, češće i upornije, to je veća vjerojatnost za depresiju.

Depresivno stanje generiše veoma dubok osećaj tuge, osećaj nepremostive unutrašnje praznine, stanje bespomoćnosti, apatije, uz potpuni gubitak osećaja zadovoljstva.

Karakteristični simptomi depresije su:

depresivno raspoloženje;
gubitak interesa i zadovoljstva u normalnim aktivnostima;
gubitak apetita koji dovodi do gubitka težine ili povećane želje za jelom, posebno slatkom hranom;
poremećaji spavanja kao što su nesanica (teškoće sa zaspavanjem, ponovljeno buđenje noću ili buđenje rano ujutro) ili hipersomnija (intenzivna želja ili potreba za dugotrajnim spavanjem)
psihomotorna usporenost ili agitacija (npr. usporavanje pokreta, govora ili nemogućnost mirnog sjedenja, opuštenosti, kontinuirani pokreti ruku i/ili tijela)
osjećaj umora ili iscrpljenosti, nedostatak energije;
negativan samopoimanje, gubitak samopoštovanja;
pretjerano ili neprikladno osjećanje samoprocjene ili krivice;
smanjena sposobnost koncentracije i pažnje;
neodlučnost ili nemogućnost donošenja odluka;
ponavljajuće misli o smrti, ideje o samoubistvu koje mogu rezultirati stvarnim pokušajima oduzimanja života.

Ovi simptomi se mogu pripisati pravoj depresivnoj patologiji (veliki depresivni poremećaj) ili reaktivnoj ili fiziološkoj depresiji, odnosno depresivnim epizodama koje nastaju kao posljedica bolnih životnih događaja kao što su žalost, odvajanje, bolest, napadi panike, itd.

Stoga je bitna uloga pažljive i skrupulozne dijagnoze, koja razlikuje nivo težine, koja može biti blaga, umjerena ili teška.

Dijagnostički i statistički priručnik za mentalne poremećaje (DSM – V) razlikuje na osnovu specifičnih simptoma između:

Poremećaj disregulacije raspoloženja
Veliki depresivni poremećaj
Perzistentni depresivni poremećaj (distimija)
Predmenstrualni disforični poremećaj
Depresivni poremećaj izazvan supstancama/lijekom
Depresivni poremećaj zbog drugog zdravstvenog stanja
Specificirani ili nespecificirani depresivni poremećaj.

S obzirom na složenost, može se napraviti razlika između velikog depresivnog poremećaja i perzistentnog depresivnog poremećaja kako bi se bolje razumjeli određeni njegovi aspekti.

Major depresivni poremećaj

Veliki depresivni poremećaj (često identificiran kao velika depresija) je kada se pet ili više simptoma javi u periodu od 2 sedmice, uzrokujući promjenu u odnosu na prethodni nivo funkcionisanja osobe.

Depresivno raspoloženje veći dio dana, skoro svaki dan, beznadan osjećaj tuge, razdražljivost i psihosomatski simptomi, socijalno povlačenje i gubitak interesa za gotovo sve aktivnosti.

Perzistentni depresivni poremećaj (distimija)

Perzistentni depresivni poremećaj razlikuje se od velike depresije po prisutnosti depresivne simptomatologije manje, ali konstantne težine, a posebno je deformirano raspoloženje prisutno gotovo svaki dan najmanje 2 godine.

U ovom slučaju proživljeno iskustvo tuge je više integrisano u pacijentove trenutne događaje i istoriju života i uporno je, sa ponekad povremenim i nepravilnim tokom, ali sa relativno kratkim intervalima normalnosti.

Simptomatološka slika nije tako teška kao kod velike depresije i posebno se razlikuje od ove druge po sljedećim karakteristikama

osjećaj tuge i pustoši sličniji je reaktivnom osjećaju gubitka nego endogenom osjećaju koji karakterizira epizodu velike depresije;
simptomatologija je raznovrsnija;
psihomotorne funkcije ne postižu značajne promjene;
veća je zavisnost i reaktivnost na vanjske situacije i situacije u okruženju;
trajanje je varijabilno, a tok je kroničan.

Faktori rizika i prevencija depresije

Depresija je rezultat složene interakcije elemenata.

Istraživanja pokazuju da se uzroci depresije mogu pratiti do dva glavna faktora rizika

biološki faktor, odnosno genetska predispozicija
psihološki faktor, odnosno iskustva i ponašanja naučena tokom života.

Ljudi koji su prošli kroz posebno nepovoljne događaje u toku svog života, kao što su žalost, traume, imaju veći rizik od razvoja depresivnog stanja.

Osim toga, depresija je također povezana s općim zdravstvenim stanjem pojedinca; 25 od 100 ljudi koji pate od organskog poremećaja takođe pati od depresije.

Zdravstvena potrošnja u Italiji: rastući teret za domaćinstvo

April 11, 2024

Aviary Alert: Između evolucije virusa i ljudskih rizika

April 4, 2024

Dan u žutom protiv endometrioze

Mar 28, 2024

Nada i inovacije u borbi protiv raka gušterače

Mar 27, 2024

Liječenje: kako se liječi depresija

Liječenje depresije uključuje integraciju različitih intervencija koje imaju za cilj rješavanje patološkog stanja u odnosu na stepen ozbiljnosti.

Ambulantno liječenje

Inicijalna diskusija radi dobijanja adekvatnih informacija o značenju poremećaja, njegovim kliničkim karakteristikama i mogućoj potrebi za liječenjem može se održati u ambulantnom medicinskom okruženju.

psihoterapija

Psihoterapija je jedan od osnovnih alata za podršku pacijentima koji pate od depresije.

Postoje različiti pristupi koji pokazuju veliku efikasnost, kao što su strateška terapija, sistemsko-relaciona terapija i kognitivno-bihevioralna terapija.

U lakšim slučajevima dovoljan je dobar psihoterapijski kurs, dok u slučajevima teške depresije psihoterapiju mora pratiti odgovarajući farmakološki tretman, uz stalno praćenje napretka ta dva terapijska procesa.

Farmakološka terapija

Najčešće korištene klase antidepresiva danas su:

antidepresivi inhibitori ponovne pohrane serotonina (takođe zvani SSRI);
antidepresivi inhibitori ponovne pohrane serotonina i noradrenalina (takođe zvani SNRI);
antidepresivi sa specifičnim noradrenergičkim i serotonergičkim djelovanjem (također nazvani NaSSA)
triciklični antidepresivi (TCA);
antidepresivi inhibitori ponovne pohrane noradrenalina (takođe zvani NRI);
drugi (trazodon, agomelatin, vortioksetin).

Psihofarmakološko liječenje antidepresivima treba započeti nakon pažljive medicinske procjene na osnovu kliničke slike i subjektivne tolerancije, držeći pod kontrolom moguću pojavu nuspojava.

Hospitalizacija

Hospitalizacija je potrebna u odsustvu porodične, socijalne ili ekološke podrške, u slučajevima kada su simptomatološka stanja izuzetno teška i pokazuju visok rizik od samoubistva.